Wake up call

“Want we komen er natuurlijk niet omheen: volledig aanwezig zijn betekent leeg zijn. Als je niet leeg bent, kun je niet aanwezig zijn, dan ben je opgedeeld, opgenomen in al datgene wat in je leven al gebeurd is. En dat betekent dat er eigenlijk geen plek is voor dat wat zich nu voordoet.”
 Maarten Houtman, Jezelf ontdekken in de dialoog, Sterrelaangroep, 10 sept. 1988

Album van het Gurdjieff Ensemble met werk van de Armeense componist Komitas

Er waren in mijn jeugd maar weinig momenten dat een inbreng vanuit de religieuze hoek mij raakte. Op het Lyceum was er zo’n moment, toen er een boek op het programma stond dat Als ziende de Onzienlijke heette. Maar het was niet zozeer het boek zelf – ik weet niet eens of ik het wel gelezen heb – als de titel die me aansprak.
Later overkwam me iets vergelijkbaars toen ik in de film The Chosen dat liedje ‘The Sound of Silence’ hoorde. Er was natuurlijk de voordracht van Simon en Garfunkel, maar het was vooral refrein dat me raakte, die woorden…

‘Het onzienlijke zien’, ‘de stilte horen’… Beide zetten je aan om uit het vaste stramien van het zintuiglijke stappen. En dat is géén Σώμα σήμα (‘het lichaam is het graf van de ziel’), zoals het bij Plato heette… Het is juist een aanraking, de aanraking van iets wat, ongeweten, al die tijd met je meeliep…
Voor mij geen religie met hamer, sikkel of kromzwaard… Maar iets wat ontroert … ja.

Het is vast niet toevallig dat ik, mijmerend over stilte in de muziek, tweemaal Gurdjieff tegenkwam.
Op het Facebook van het Gurdjieff Ensemble kwam ik een recente video tegen van mijn all time favorite Gurdjieff vertolker, de Franse pianist Alain Kremski. ‘Gurdjieff Movement No.39’ bleek inderdaad Kremski’s laatste uitvoering te zijn, hij stierf 28 december j.l. in Parijs…
En ik zag een video van het Gurdjieff Ensemble zelf die me heel erg ontroerde… hoe intens en vol overgave zij musiceren.
Hieronder deze twee video’s … hoor de stilte…

Als shake v/d wake-up call ‘Sweet Pain’, van duivelskunstenaar Nusrat Fateh Ali Khan – die ook de stilte weet te boetseren … aan het eind hoor je het geluid langzaam wegebben en de stilte binnentrekken – hoewel ze eigenlijk nooit weg is geweest…

‘Stilte’ lijkt eigenlijk onverenigbaar te zijn met muziek … zij wordt met graagte opgevuld, met loopjes, techniek, briljantie, dansjes, onrust…
Time is money – stilte, leegte, kost geld… En er gaat ook een dreiging van uit … als een dominee die voorbijkomt…