De maan herinnert me altijd
aan wie ik ben:
een wezen van sterrenstof
tijdelijk verblijvend op aarde
en dat het enige wat telt
mijn essentie isNiet om draken te verslaan
in auto’s te racen
niet om in de keuken te staan
of gedichten te schrijven
maar om heel dicht
bij mijzelf te blijvenEn al die avonturen hier
die me zo vreselijk bezighouden
me kluisteren aan dit bestaan
worden me geschonken om niet –
een herinnering in de avonduren
bij het slapen gaan.
Zie mij zien wat ik zag
voel mijn gevoel met je antenne
weet mijn weten onwetend
voorbijgaan in de wind van de tijdHoor mijn oren horen –
it’s bluetooth, man –
mijn charme charmeren
mijn ongelukken gelukkenAan het strand is het hoogwater
beneden de wolken, zee, aarde
kijk! de contouren van Europa…
de grote verwachtingen van MakEn dat komt allemaal samen
in een woordloos bewustzijn.
de woorden afgeroomd,
de beelden afgebeeldDe lucht is gebroken
de maan hoog aan de hemel
staat nu ook hoog boven Europa
de contouren van de macht
Net toen ik over Zakir Hussain wilde schrijven, kwam er een droom boven. Zodat het verhaal over tabla fenomeen Hussain – hier in samenspel met Dhafer Youssef en klarinettist Husnu Senlendirici – even naar de achtergrond verdween.
Ik droomde dat ik zou optreden met m’n klarinet. Maar op het moment dat ik het koffertje opende om m’n instrument te pakken, besefte ik dat er iets mis was … m’n klarinet?? Want ik had in tijden geen klarinet meer gespeeld, die ligt al jaren ongebruikt bovenin een kast, met lekkende kleppen en een dito riet. Al vijfentwintig jaar…
Ondanks die twijfel besteeg ik in mijn droom toch het podium, en toen ik daar rond liep, bleek mijn ‘klarinet’ een plastic altblokfluit te zijn – waar ik wel aardig mee overweg leek te kunnen…
De laatste keer dat ik op m’n klarinet speelde was op onze woonboot ‘Hobbitstee’. Ik zou toen een demonstratie geven van m’n kunnen … voor ons blokfluitclubje van vijf, waar we toen al een tijdje mee samenspeelden, Klaaske en ik op plastic instrumenten…
 |
| Ons varend ensemble bij de kajuit… |
Het waren avontuurlijk tijden. Wij vijven kenden elkaar van de sessies van Maarten in de tachtiger jaren én we speelden allemaal een instrument – niet persé een blokfluit: Klaaske en Rien speelden beiden piano, Hans speelde blokfluit en nam zijn tenor mee (zie boven), Ton zong prachtig boventonen en ik speelde van huis uit klarinet.
Maar de blokfluit was voor ons dé uitkomst om samen te spelen – en dat ‘spelen’ ook nog in meerdere betekenissen. Want we hadden ook reuze veel plezier.
Meestal kwamen we bij elkaar op het motorjacht van Ton – waar hij op was gaan wonen sinds hij van zijn vrouw (en hun woonboot) gescheiden was. Het was een pracht van een jacht, niet groot, maar wel van alle gemakken voorzien. Binnen was genoeg ruimte om met z’n vijven te spelen, verder was nog een keukentje en achterin een kooi.
Als we afspraken, gingen we eerst samen uit varen … over het IJ, over het Amsterdam-Rijnkanaal (berg je!) en verder door allerlei watertjes en plassen. Dan legden we ergens aan en gingen aan ’t spelen…
 |
| Rien en Hein in volle concentratie… |
Hoe we het met elkaar uithielden daar op die 35 vierkante meter, weet ik niet meer – het was ook geen lang leven beschoren… Toch gaf het musiceren – het improviseren, moet ik zeggen – ons aanvankelijk plezier. En na afloop dolden we dan met elkaar, en als het te bont werd, riep schipper Ton tegen de belhamel: “Jij gaat te water!”
Ton had een groot hart en gaf ons een warm onthaal, een goed en welvarend gastheer…
Maar op den duur bleek dat het sommigen niet om de ‘vermaeckelijkheid’ ging, maar om serieus musiceren. Er werd muziek uitgezocht, er werden accenten gelegd en we gaven elkaar aanwijzingen, ieder vanuit zijn eigen specialisatie. En op het laatst componeerde Hans zelfs stukjes … die we niet bleken te kunnen uitvoeren op de blokfluit – ook al hadden Klaaske en Rien dan jaren les gehad op de piano en ik op de klarinet (zoals ik eerder op dit blog heb beschreven).
Terug naar die laatste keer met ons blokfluitensemble, op woonboot ‘Hobbitstee’.
Daar stond ik dan, om een demonstratie te geven van mijn kunnen op de klarinet, als ‘solist’ voor het front van de troepen… Het enige wat ik er achteraf nog van weet is, dat ik m’n klarinet – waarop ik vanaf mijn vijftiende speelde – daarna nooit meer heb aangeraakt. Maar eigenlijk moet je mij ook niet in de schijnwerpers zetten – en door mijzelf al helemaal niet…
Het was rond die tijd dat ons clubje ophield te bestaan.
_________________
Zoals gezegd, gaat de Shake v/d Week dus over Zakir Hussain, die met Husnu Senlendirici en Dhafer Youssef speelt op de Schlossfestspielen in Ludwigsburg.
Ze spelen eerst het nummer Nasikabhushani – de naam van een raga uit de Zuid-Indiase muziektraditie, las ik:
Zouden die droombeelden en herinneringen losgewoeld zijn nadat ik Zakir Hussain hoorde … zie het plezier waarmee hij hier speelt, zijn gedrevenheid, zijn bescheidenheid…
Of was het misschien klarinettist Husnu Senlendirici, als een overjarig rolmodel…
Voor de liefhebber hieronder het complete concert Sounds Of Mirrors Live:
‘Jij zit in je hoofd!’
Dat is zo’n beetje het ergste wat je tegen een ‘mediterende’ kunt zeggen, want we weten: zo iemand ‘hoort’ in zijn hara te zitten, of misschien wel in z’n hart… In elk geval ergens diep in z’n binnenste, en niet in zijn brein.
Als schouwtoneel van onze persoonlijkheid – van ons denken en onze emoties – is ons brein inmiddels steeds verfijnder in kaart gebracht, vanuit de aanname dat wij dat zijn.
Des te opmerkelijker is het dus dat in meditatiekringen een diametraal ander accent wordt gelegd – en een groot vraagteken wordt gezet bij zo’n aanname. De impulsen en de signalen die onze ‘processor’ afgeeft zijn namelijk niet ‘neutraal’, maar blijken – door de ‘ik’-betrokkenheid, zeggen we dan – voedingsbodem voor veel misverstanden en conflicten. Waarmee, zoals Maarten Houtman het uitdrukt, ‘de kink in de kabel gekomen is…’
Zondag toog ik met Emilie naar de Hermitage – het voormalige ‘Diaconie Oude Vrouwen Huys’. Ik las dat daar in 1860 de eerste centrale verwarming ter wereld werd aangelegd (!) – begrijpelijk, trouwens, wat moet dat een vochtige hol geweest zijn…
Dezer dagen biedt de Hermitage onderdak aan de tentoonstelling Woest, gewijd aan het werk van Willem van Genk, van wie gezegd werd ‘dat hij in z’n hoofd zat’ en louter van daaruit werkte – alsof hij al tekenend wiskunde sommen aan het maken was of repeterende breuken – of misschien wel op molentjes liep.
Het werk van Van Genk is ondergebracht in de krochten van het voormalige tehuis voor oude besjes, daar waar vroeger de keukens waren. Een ruimte waar je sowieso al claustrofobisch van wordt… Laat staan met dat overvolle, afgeladen werk van Van Genk – waar geen rustpunt, geen zonnevlek, in te vinden valt, maar dat uitpuilt van een chaos van dingen…
Als Van Genk het nog had mogen meemaken (hij stierf in 2005), had hij beslist ook alle wanden en plafonds van de tentoonstellingsruimte van streepjes voorzien…
Aan de begin van die ruimte stond de blikvanger van de tentoonstelling: de buste van Van Genk, met hersens die wemelen van zijn lievelingsvoorwerpen. Daar middenin de letters W-O-E-S-T.
Het geheel is met een filmprojectie tot leven gebracht:
 |
| Willem van Genk, Panorama van Moskou [klik om te vergroten] |
 |
| De Steeg, Middachter allee |
‘We Want Old Tiësto Back’, zo heet de club die deze video in 2015 op YouTube gezet heeft. Ik zou me daar eigenlijk bij aan willen sluiten – de klanken van ‘Open Your Eyes‘ verrasten me onlangs niet alleen, maar deden me shaken zoals ik in tijden niet gedaan had…
Back tot ‘Old Tiësto’?
Feit is dat ik een flinke verzameling cd’s van hem heb, zo’n 10 jaar geleden kocht ik de nieuwste zodra die uit was… De serie ‘Magic’ is daar de basis van.
Dus de Shake v/d Week zal deze keer geen verrassing zijn, hier is ie:
Er waren tijden dat Tiësto in ons meditatieclubje bij het shaken hoogtij vierde. Ik hoef er maar aan te herinneren hoe onze lieve Ellen zich tot Tiësto fan ontpopte…
Misschien is er sindsdien wel te veel naar het harmonieuze en het exotische gezocht – maar dat raakte op zeker moment ook uitgeput.
Het voor mij beslissende moment was dat ik ontdekte dat mijn rechter arm – die sinds een paar weken ‘in therapie’ is, tot jaloezie van de linker – zich bij het shaken plotseling liet meebewegen.
Maar ik blijf van het contrast houden, en laat ‘het harmonieuze en het exotische’ toch nog even met me mee meewandelen, in het ‘Prayer to Allah‘ van Nusrat Fateh Ali Khan – waar ‘ecstasy’ moeiteloos overgaat in gebed…
Hieronder hoor en zie je Nusrat Fateh Ali Khan nog eens live, tijdens een optreden in Yokohama, Japan in 1992, met Mustt Mustt. Om af te kicken…
Mijn vriend Rien bezocht gisteren het Stedelijk Museum en zond me na afloop dit mailtje toe, om me te attenderen op het bankje linksonder op het schilderij:
Hein, wist jij dat het bekende mediatiebankje al in 1927 werd gebruikt. Het staat op dit schilderij van Gino Severini met als titel “moederschap” uit 1927, gezien in het stedelijk museum op 14 november 2019… Maar misschien was het toch in eerste instantie een voetenbankje??
 |
| Gino Severini, Maternité, 1927. Stedelijk Museum Amsterdam |
Inderdaad heel, heel bijzonder, dit ‘Seiza’-meditatiebankje – dat ik duidelijk als het mijne herken, het bankje waar ik vele jaren op heb ‘gezeten’…
Hoe is dit mogelijk… op een schilderij uit 1927…
Het bankje staat er ook bij alsof het vergeten is – iets dat mij regelmatig overkomt… Maar dat vind ik nog geen reden om het een ‘voetenbankje’ te noemen, Rien, dat vind ik een ontheiliging…
Even speelde de gedachte door m’n hoofd morgen met een Stanley mes naar het Stedelijk te gaan en dat stukje van het doek af te snijden – het is tenslotte mijn rechtmatige eigendom. Maar als voormalig suppoost weet ik wat de gevolgen zijn…
Nog sterker: ik heb op dit blog geschreven dat het ‘Seiza’-bankje een Japanse vinding is, die we te danken hebben aan Okada Torajiro, de ‘Meester van de adem’. Dan vraag ik me af: hoe komt zo’n Italiaan eraan, is hij in Japan geweest? Ik kon daarover niets vinden…
Theo van Doesburg noemde, in het tijdschrift ‘De Stijl’, de stijl van Gino Severini ‘psychische Kubisme’, waarin “alleen de psychische indruk van de uiterlijke realiteit door de samenstelling van lijn- en kleurvormen is gegeven.”
Bovenstaand werk stamt overigens uit een niet-abstracte periode, Gino Severini maakte in de jaren twintig ‘een serie zeer herkenbare litho’s voor het Bauhaus in Weimar,’ las ik.
Tijd om even over te schakelen op de Shake v/d Week :
Het eerste wat me opviel is dat ze daar in Mali geen voetenbankjes gebruiken. Een hele geruststelling…
“When I get to Heaven, I’m sure I’ll be hearing this tune on the muzak….,” las ik op YouTube als commentaar op deze song…
Als extraatje kun je hieronder zoon Vieux Farka Toure “Ai du” live zien spelen @ Joe’s Pub:
Terug naar Gino Severini – Rien, you hit the core, ‘psychisch Kubisme’ lijkt me helemaal mijn stijl. Ik ga morgen direct naar het Stedelijk!
 |
| Malinese afbeelding van de Grote moskee van Djenné in Mali, een van de hoogtepunten van de architectuur uit de Sahel. Het is het grootste van adobe gemaakte gebouw ter wereld en heeft een oppervlakte van 50 bij 50 meter. Het gebouw wordt elk jaar opgeknapt met nieuwe lagen leem, wat gebeurt onder leiding van de Bareys, een 15e-eeuwse kaste van bouwer-magiërs. [klik om te vergroten] |
 |
| [klik om te vergroten] |
Als shake v/d week een onvervalst stukje New Age-muziek: El-Hadra van Klaus Wiese:
Als je de hele Cd wilt beluisteren, kan dat hier (ik ga er nu ook op shaken): https://www.youtube.com/watch?v=IgHrdbL3Tpg
________________________________
[1] Coïncidenties horen in een voetnoot: in diezelfde jaren reisde mijn broer Meino, samen met filosoof Fons Elders, naar Mali voor een expeditie naar de Dogon – zie op dit blog Warme muziek uit Mali.
 |
| Nostalgische aanblik van majestueuze reuzen in een mij onbekende wereld… [klik om te vergoten] |
 |
| … uitzicht over ‘Noord’, shakend op m’n balkonnetje op woensdag 6 november {klik om te vergroten] |
Zoek het verschil tussen beide plaatjes…
Het is vooral de stilte en het onaangeraakte wat het berglandschap zijn schoonheid geeft … adembenemend…
In ‘de hemel boven Noord’ is het de stemming die bij je binnenkomt – als van een coulissen landschap met een continu wisselende achtergrond. De steeds wisselende gezichten van de hemel zijn als het ware met een gevoelig penseel vastgelegd, in een bijna menselijk drama – waar het Himalaya berglandschap van een ‘onaardse’ schoonheid is, in zichzelf verzonken, in diepe meditatie.
Die aanblik van de Himalaya ontvingen we via onze vriendin Liesbeth van ’t Hoff. Zij zit in Nepal voor haar ‘Sponsorreis Kinderen Nepal Liesbeth‘ (NB de link werkt alleen op Facebook).
Ook het onderstaande filmpje is van haar afkomstig. Daarop kun je zien hoeveel vreugde ze die kinderen daar bereidt met de 183 ‘scholarships’ die ze met bloed, zweet en tranen bij elkaar bracht…
Terug naar het stadse leven, hier en nu, met als Shake v/d week een nummer uit Electric Sufi van Dhafer Youssef – voor vanavond bij de Tao-zen Huiskamergroep.
——————————-
Na afloop van de avond
——————————-
… en dan was er nog de muziek die gisteravond spontaan bij ons ‘inbrak’ onder het zitten: Trinity van George Gurdjieff, uitgevoerd door het Gurdjieff Ensemble. Dit vanwege het feit dat mijn iPhone op ‘spraakbesturing’ overgeschakeld bleek te zijn. Was het onze meditatiekat misschien die wat miauwde?
Hierbij.
Elpermeer bij volle maan, 20-10-2021 21:05
Het aanschijn van de maan is het enige gezicht wat ik nog steeds moeiteloos herken…
Sinds mijn gezichtsveld stoornis, is gezichtsherkenning een kwetsbaar punt voor mij. Hoewel ik prima lettertjes kan lezen, herken ik op straat regelmatig de buren niet. Gelukkig nog wel in grote lijnen, ik herken ze aan hun gestalte, aan hun kleren en soms aan hun hondje…
 |
| Klaaske in Den Burg, Texel. 31-03-2019 |
Ik vroeg Klaaske pas of ze zich ervan bewust is dat ik haar niet ‘normaal’ zie.
Nou, daar was ze zich eigenlijk niet van bewust, mijn ogen kijken haar aan en verraden daarbij dat ik aanwezig ben, ze kan mijn aandacht voelen.
Wat mijzelf inviel, nu ik het hele ‘plaatje’ niet meer goed zie en hooguit op een van beide ogen kan focussen, is dat voor mij het energetisch aspect – zeg maar de uitstraling van een gezicht en die van de ogen – nu een grotere rol lijkt te spelen in de ‘face to face’ communicatie.
Energie=aandacht=energie…
Dat lijkt in het veld van het bewustzijn net zo cruciaal te zijn als E=mc2 dat is voor de materie.
Maar wat is die ‘energie’ hier eigenlijk… Aandacht, nou, dat weten we wel. Hoewel…
Ik doe ’s ochtends vroeg de energie-oefening uit ‘Aanwijzingen bij de Tao-zen meditatie’ van Maarten Houtman. Die blijkt ook goed te helpen bij onrust en slapeloosheid. Geloof het of niet, als ik m’n iPhone weer wegleg, slaap ik daarna als een roos…
Dat zie ik voor mezelf zo: terwijl ik daar lag te spoken, raak ik steeds verder verstrikt in m’n denken, steeds verder los van m’n lichaam. Terwijl als ik – meegenomen door Maarten’s ingesproken instructie – de blik naar binnen richt en vervolgens met m’n aandacht langs mijn inwendige organen reis, ben ik weer helemaal terug in mijn fysieke bestaan…
In de Taoïstische energie-oefening spelen de ogen een centrale rol. Het is daarbij alsof je met een glimlach ‘bij jezelf naar binnen kijkt’ – de Taoïsten noemen het dan ook the inner smile.
Met die inwendige blik richt je je aandacht op een orgaan. En dat lukt…
Het lijkt net zo te werken als wanneer mensen voelen dat je naar ze kijkt, of dat je aan ze denkt. Dan is het nog maar een klein stapje naar de idee dat aandacht een energetische werking heeft – dat het energie is…
Wat is de kwaliteit van die aandacht?
In twee toespraken uit de Tao-zen sessie van april 1988 geeft Maarten Houtman daar een prachtige kenschets van:
“Voor die ervaring is een luisteren nodig, dat ik jullie niet kan leren.
Waar het eigenlijk aldoor om draait is: kun je – dat is een heel vaag begrip – de stilte bewaren, in je gesprekken, in je vriendschappen. En bezit je liefde stilte. Of is je liefde ook vergankelijk. Als die niet stilte bevat, is hij vergankelijk, gaat hij voorbij – zoals jij voorbijgaat en alle dingen in de schepping voorbijgaan.”
‘Doorlaatbaar zijn’, Eefde, 20 april 1988.
“Ik wou dat jullie eens begrepen
hoe ongelooflijk belangrijk het is
om toe te geven.
Jullie zijn allemaal, zonder uitzondering,
nog de overtuiging toegedaan
dat jij ’t op kunt nemen tegen het onbewuste.
Dat kun je niet, je bent een pluisje
in de orkaan van het onbewuste –
je bent niet eens een pluisje…
Het onbewuste is je vriend,
het is je oudste metgezel,
het is nog ouder dan je lichaam.
Je lichaam vernieuwt zich elke keer,
maar het onbewuste –
wat wij dan ‘het onbewuste’ noemen,
het is een heel ongelukkige term –
is veel en veel ouder,
het is zo oud als jij bent.
Er zijn allerlei namen voor gegeven:
Atman, Brahman, God…
Dat is het eigenlijke –
en dat ben jij,
van de aanvang af ben jij dat.
Het enige wat gebeuren moet is dat jij,
in het besef dat je dat bent,
in de schepping mééwerkt.”
‘Jij bent het spel’, Eefde, 19 april 1988
De bewerking tot prozagedicht vind je hier: ‘Jij bent het spel’
“… dat is voor jou heel moeilijk,” zei Maarten Houtman[1] een keer tegen me.
Zoals vaker, begreep ik instinctief wat hij bedoelde. En dat hij – ook hier – precies de vinger op de zere plek legde. Maar aan de oppervlakte was ik verbaasd, van: waar heeft hij het over…
Die discrepantie betekent gewoon dat je nog vele jaren van onderzoek voor de boeg hebt … om dat vergeten inzicht te laten rijpen.
Mijn vraag naar goed en kwaad, mijn boom der kennis, was ooit – vele jaren daarvoor – plotseling bij me opgekomen, als een jonge loot vanuit de grond van mijn leven: ‘Is dit nu goed, of niet goed?’
Die vraag werd de leidraad van m’n denken, van m’n leven: ik durfde niet meer spontaan te doen, eerst moest alles daaraan afgemeten worden, beoordeeld, gewikt en gewogen. Achteraf, als terugblik op wat ik gedaan had. Maar ook vooruit. Want kennis is vooruitzien, voorspellen, je denkt te weten hoe het zal gaan…
Ik was een koffiedikkijker geworden, kijkend in de glazen bol van m’n kleine wereldje – alsof het leven daaraan afgemeten kon worden. Wat een arrogantie eigenlijk – als het niet zo angstig was…
Ik vroeg Maarten later of al dat denken nu voor niets geweest zou zijn, of dat het zich nog zou ‘terugbetalen’.
‘Dat weet je niet,’ antwoordde hij. Mij de stille hoop gevend dat al die inspanning, dat halve leven, niet om niets geweest zou zijn…
Als je dan toch een keer spontaan handelt, spontaan lacht, kun je je geluk niet op: kijk, ik leef…
Als je de tekst leest die vermeld staat bij Wara (‘de leeuw’), het openingsliedje van Kharifa, de nieuwe Cd van Habib Koité (zie de vorige keer), ga je je afvragen of die vraag naar goed en kwaad, dat hele bijbelse getob, gewoon geen luxeprobleem is, een cultuur gerijpt op de tronk van de ‘Westerse’ beschaving:
The population of Bamako, the capital of Mali, is rising day by day, swollen by people from the North and centre of the country who come to Bamako seeking refuge and security.
There are huge traffic jams, where the black smoke from car exhausts mixes with the ambient dust. It’s as if there are smoke machines around the lamp posts.
In this atmosphere swarm unoccupied and rootless youngsters whose password is: «Making Do». I gave a name to this hustle and bustle «WARA».
This «Wara» environment symbolizes all the evils that afflict the people such as the poverty, idleness, squalor, disease. Here, life is a struggle every day.
A Bambara proverb says: «The living fly off with the wings of the deceased».
We must face the Lion!!
We eindigen dit hoofdstuk met deze splinternieuwe clip van het album ‘Kharifa’: Fanta Damba:
“Here I pay hommage to the great Diva of Malian song, Fanta Dama, by playing as an instrumental, the eulogy of the knight and his horse travelling to the battle front with pride and determination.”
______________________________
