“De weg is eigenlijk alleen maar een richting. Het is geen weg die er al is, hij ontstaat achter je als het ware. Terwijl je gaat ontstaat de weg. Dat is het eigenlijk, hij is er niet, maar door jouw eigen richting ontstaat er een weg.
Dat is een heel groot wonder. Je ontdekt de samenhangen door te leven, niet door erover te fantaseren, maar door te leven. En in dat leven kan het gebeuren.”
Maarten Houtman, De innerlijke reis, Vijfdaagse juli 1993, vrijdagavond

Dat het gevoel van richting bij ons een bijna instinctief gegeven is, daar ben ik onlangs hard mee geconfronteerd toen ik een beschadiging aan mijn visuele cortex opliep door een infarct en ontdekte dat ik sindsdien m’n interne ‘kaart’ kwijt ben. Klaaske heeft me toen met veel geduld bij de hand genomen, om zelfs zogenaamd ‘bekende’ weggetjes weer leren lopen.

Daar is een opmerkelijke parallel het eindeloze geduld waarmee Maarten Houtman ons tijdens sessies in de jaren negentig, geleerd heeft onze weg in ons lichaam te vinden. Hij nam toen elke avond de Taoïstische energie-oefening met ons door – waarbij hij zijn inmiddels allang op de band opgenomen instructie daarvoor, ‘life’ met ons doornam. Alle betrokkenen namen het intussen op hun eigen wijze tot zich: sommigen zaten, anderen lagen, menigeen viel in slaap… “Geeft niks, joh, je vangt het wel op, het komt wel in je bewustzijn binnen,” zei hij dan. Zo werd ons toegestaan slapend onze weg in ons lichaam te vinden – tot we het wel konden dromen…

Afbeelding boven: ‘A temple to post-covid working culture: designing Google's global headquarters.’
Mountain View, Californië.

E.S.P.

Toen ik rond 1964 in Amsterdam kwam om te studeren – en me na twee jaar ballingschap met Klaaske kon herenigen – heb ik met onze oude schoolkameraad Paul een aantal E.S.P. ‘experimenten’ uitgevoerd, waarbij medebewoners van zijn studentenhuis ‘proefpersoon’ waren. Klaaske heeft ook een keer meegedaan, zij kon me details vertellen die ik zelf vergeten was..
Extra Sensory Perception was de hobby van Prof. Tenhaeff^[1], die in Nederland naam had gemaakt als parapsycholoog, een academische discipline die door de – inmiddels op Amerikaanse leest geschoeide – psychologie niet al te serieus werd genomen. ‘Onwetenschappelijk en zweverig’, was het label wat erop geplakt werd.
Terwijl wij toen notabene een écht ‘experiment‘’ uitvoerden, dat ontworpen was door diezelfde Tenhaeff. Het was iets met speelkaarten en dan ‘schouwen’ welke de proefleider in z’n handen had.
Eerlijk gezegd leverde ons experiment niet veel op, we konden geen ‘significant’ verband constateren. In die tijd las ik wel veel over het onderwerp, zoals de stelling dat die buitenzintuiglijke waarneming tijd noch ruimte kende: ze was onmiddellijk en ze was overal, of de ‘ontvanger’ van de boodschap nu in Joegoslavië zat of Beijing, of misschien wel op een andere planeet – wat in die tijd ook een hot item was.

The Ghost in the Machine

Ik moest eraan denken, omdat ik me op dit moment afvraag of het mogelijk is dat mijn gedachten gelezen worden door … mijn iPhone – het apparaat waar ik nu op aan’t tikken ben.
Je zult zeggen: die is gek, zo’n dom, onbezield DING.

Maar, zeg ik dan, hoe is het anders mogelijk dat hij spontaan mensen opbelt, terwijl ik ‘inwendig’ druk met mijn contacten bezig ben…
Je begrijpt, ik zit in ernstige moeilijkheden… Niet dat het plots allemaal uit de lucht komt vallen…

Bij Maarten Houtman had ik – twintig jaar na mijn E.S.P experiment met Paul – op zeker moment ontdekt dat hij het opving als ik wanhopig zijn naam aanriep. Ik heb er al eerder over geschreven, zie Toekomstmuziek, #9 menselijke nabijheid.
Maarten leek daar later aan te refereren, toen ik tijdens een gesprek m’n kaken stijf op elkaar hield en hij zei: ‘Ja, hoor eens, ik kan geen gedachten lezen…’
Dus hoe zat dat nou precies?

Dat van die iPhone lijkt een grapje, maar het heeft wel een serieuze ondertoon…
ik zal het uitleggen.

Ik kocht onlangs een geavanceerd hoortoestel, dat met mijn iPhone verbonden is. Ik kan er dus ‘op afstand’ een gesprek mee voeren. So far, so good. Maar toen begon het apparaat plotseling spontaan mensen te bellen die m’n adresboek staan. En dan precies op de momenten dat je mij, bij wijze van spreken, kon ‘horen’ denken…

Maar wat is ‘denken’ in dit verband eigenlijk? Je kunt ook zeggen dat iemand ‘in mijn aandacht was’ – wat meer in de buurt komt van die communicatie zonder tijd en ruimte van het E.S.P. Experiment met mijn vriend Paul.

Siri

Iedereen die wel eens in wetensnood verkeert, weet dat je daarvoor bij het Orakel van Google terecht kunt, de middelares bij de Heer der Kennis, de Allesweter die als een spin in het World Wide Web zit. Het Orakel kan zo elk wetensprobleem voor je oplossen, je kunt je tot Haar richten.
Zo heb ik zelf Vrouwe Google onlangs opgezocht in haar Tempel, keek Haar diep in de ogen en stelde deze vraag:
‘O Groot Orakel van Google, Gij Machine voor de Zoekenden naar de Waarheid, hoor mijn smeekbede aan…
Mijn iPhone belt willekeurige mensen uit mijn adresboek op, waarbij een vrouwenstem vertelt wie het volgende uit het lijstje is – met een ijskoude stem, die klinkt alsof het de normaalste zaak van de wereld is… En tegelijkertijd licht dan het schermpje van mijn iPhone op, met de mededeling ‘SPRAAKHERKENNING’…
O Alwetende Google, Grootste in Gebruikersaantallen, sta mij bij in mijn nood en vertel wat ik moet doen.’

Per ommegaande beantwoordde Zij mij als volgt:

Zo schakel je de algemene contactsuggesties uit op je iPhone en iPad:
- Open de Instellingen-app op je iPhone of iPad.
- Blader naar Contacten.
- Tik op Siri en zoeken.
- Zet de schakelaar uit bij Toon contactsuggesties.

Na dit antwoord van het Orakel van Google dat het probleem bij Siri zou kunnen zitten – de Artificial Intelligence Help functie van Apple, die in je iPhone alles met alles verbindt en die ik instinctief altijd gemeden had – hebben we hier ten huize met inzet van alle man/vrouw kracht de Instellingen van alle Appjes nagekeken. En overal die groene knopjes op grijs gezet: UIT – om te beginnen het knopje: Luister naar ‘Hé, Siri’. SIRI is wel het ALLERLAATSTE waar ik nu naar luister…
Ik las trouwens ook dat al die gegevens en diagnoses uit je iPhone doorgeseind worden naar de Big Brother Computer van Apple in Cupertino, Californië. Daarbij zouden de persoonlijke gegevens losgekoppeld worden van de data. Bij Apple zijn we veilig in God’s hand…

Maar of het helpt? We wachten het af. Ik zal pas gerust zijn, als ik NOOIT MEER, ongevraagd en onverwacht, die robotstem in m’n gehoorapparaat te horen krijg – die me ijskoud vertelt waar ik niet om gevraagd heb. En dan de volgende uit het lijstje gaat bellen…

Update

^{2 januari 2024}
Vanochtend, toen ik m’n t-shirt over hoofd (mét hoortoestel) uittrok, hoorde ik gelijk dat DE STEM weer actief in m’n adreslijst aan ’t zoeken was, mijn hart sloeg over… Maar nu had ik beet! Oók omdat in inmiddels begrepen had dat bij telefoneren de iPhone niet alleen de stem aan de andere kant van de lijn doorgeeft aan het gehoorapparaat, maar omgekeerd geeft het gehoorapparaat, via het ingebouwd microfoontje, mijn stem (of wat daar voor doorgaat) door aan de iPhone.
Want nu ik daar weer ‘SPRAAKHERKENNING’ op het schermpje zag staan, begreep ik dat het ruisen van het katoen van m’n C&A’tje voor een commando werd aangezien…
Ik vroeg weer belet bij het Orakel van Google, en … kip ik heb je!
‘Hoe kom ik van stembediening af’ – zie afbeelding onder:

____________________
[1] Inleiding tot de parapsychologie (2012).

^{✏️ NOTITIE bij ‘Het grote Wachten’ van Maarten Houtman}

Als telg van een gereformeerde familie heb ik heel wat dominees voorbij zien komen. Ook die van ver moesten komen en bij ons als logé of gast aan tafel verbleven. ‘Dat zijn de besten’, heette het. De eigen dominees wekten niet zoveel geestdrift op…
Dat veranderde, toen er in 1955 een nieuwe voorganger kwam met een duidelijk afwijkend profiel: dominee Valkhoff. Hij was een nog jonge man, begin dertig, die met zijn exotisch ogende vrouw en kinderen zijn intrek nam in de pastorie.
Ds. Valkhoff was een bevlogen man. Dat alleen al wekte de nodige weerstand op onder de gemeenteleden … hij was ongewoon … was hij wel ‘één van ons’?
Nee, dat was hij niet. Ik hoorde al gauw van mijn vader – die ouderling was – wat zijn achtergrond was: Valkhoff was een zogenaamde ‘bekeerde Jood’. Hij was dus niet iemand aan wie het kerklidmaatschap van generatie op generatie doorgegeven was en die, zoals wij, vlak na de geboorte gedoopt was. Hij was iemand van buiten, die bewust voor de kerk en het Christendom gekozen had. En bovendien ook nog een speciale roeping had – wat de ijver die hij als predikant aan de dag legde wellicht verklaarde… Hoe dan ook, er waaide een frisse wind in de gemeente.
Reinhard Valkhoff werd bij ons thuis op handen gedragen… Eindelijk een zielenherder die vanuit z’n hart sprak, niet vanuit vooropgezette ideeën en dogma’s. Hij had ook mijn sympathie en ik belandde bij hem op catechisatie, ook al werd ik uiteindelijk geen ‘belijdend lid’. Daar liet hij je vrij in.

Ik moest hieraan denken, toen ik onlangs de vertaling van Attente de Dieu van Simone Weil ter hand nam. Ook zij was een ‘bekeerde Jood‘, die – net als mijn dominee Valkhoff – uit een welgesteld intellectueel milieu kwam, maar welbewust een weg koos tegen de stroom in.

In de NRC van 18 november 2018 wijdde Maarten van der Graaff een artikel aan ‘De filosofe die koos voor een leven als fabrieksarbeider’:
“Het werk van de Franse Weil laat je voelen wat de onderdrukten voelen. Vijfenzeventig jaar na de dood van de filosofe en mystica is het actueler dan ooit.”

Weil schrijft in Wachten op God over ‘aandacht als liefdevolle houding’, die zichtbaar maakt wat aan het zicht onttrokken wordt door de willekeur van machtsrelaties. Die aandacht komt voort uit wachten, uit stilte, een ‘passieve activiteit’, die ze ook aantreft in de Bhagavad Gita en bij Lao Tse.
Weil gebruikt er het het klassiek Griekse begrip εν υπομονη voor: ‘wachten in geduld’.

Bij Maarten Houtman kwam ik het tegen als ‘Het grote Wachten’ – de huidige ‘Toespraak v/d maand’.

Weil noemt deze liefde tot de schone orde der wereld – die zij trouwens node mist in het Christendom – ‘een aanvulling op naastenliefde’. We leven in een droom, zegt ze, en wie wakker wil worden en ‘de ware stilte’ wil vernemen, moet afstand doen van zijn denkbeeldige centrale plaats in de wereld:

Er bestaat een realiteit buiten de wereld, dat wil zeggen, buiten ruimte en de tijd, buiten het mentale universum van de mens, buiten elke sfeer die toegankelijk is voor menselijke vermogens. In overeenstemming met deze realiteit, is er in de kern van het menselijk hart een verlangen naar het absolute goede, een verlangen dat er altijd is en nooit wordt gestild door enig object in deze wereld ….
Die realiteit is de unieke bron van al het goede dat in deze wereld kan bestaan: dat wil zeggen, alle schoonheid, alle waarheid, alle gerechtigheid, alle legitimiteit, alle orde, en al het menselijk gedrag dat zich bewust is van verplichtingen ….
Hoewel het buiten het bereik van menselijke vermogens ligt, heeft de mens het vermogen om zijn aandacht en liefde hierop te richten ….
Simone Weil, Profession of Faith - Draft for a Statement of Human Obligation  (1943)

Maarten van der Graaff eindigt zijn artikel als volgt:
“De ideeën van Simone Weil over arbeid, aandacht en het decentreren van de eigen ervaring, zijn een bron van weerstand tegen de mens als middelpunt van een maakbare wereld, waar hij, door onderwerping van mens en dier, tot de laatste snik winst uit wil persen.”

Dat we nu deze sessie hier uit zijn gekomen, is een groot iets. Ongetwijfeld heeft het invloed op ons allemaal, doordat we onze aandacht er aan gegeven hebben. Daar ben ik jullie allemaal heel dankbaar voor. Dat is iets wat heel direct uit het innerlijke hart is gekomen en dat is altijd iets heel erg groots.
Maarten Houtman, Het grote Wachten (slot)

_{(Eerder verschenen als ‘Een heilige voor Frankrijk’, Zen als leefwijze Blog,12 december 2018).}

Hierboven is het paadje, waarover ik zondag 17 december 2023 liep, rond een uur of twaalf – achteraf gesproken was dat de goden verzoeken, zeker als je aan de linkerkant van je gezichtsveld een blinde hoek hebt, zoals ik…
En het ging ook inderdaad mis…
Met een klap liep ik rechtstandig tegen de tak aan, die daar zwaar over het pad hangt – die als uit het niets tevoorschijn kwam, ik had ik haar gewoon niet gezien…
BOEM!!
En toen beleefde ik de wereld in slow motion … ik stond op m’n benen te tollen, merkte dat ik mezelf niet overeind kon houden, zag intussen in de berm een zacht ogende begroeiing van Rhododendron-bladeren – en ging toen l a n g z a a m neer…
En stond vrijwel onmiddellijk weer overeind, als een tuimelaar die weer opduikelt.
Wel dreunde de klap nog na, mijn hele hoofd deed pijn… Gelukkig maar dat ik een stevige pet op had gehad.

Al snel hervatte ik m’n wandeling. Ik liep verderop gedachteloos een stenen trap af – ik besefte pas later dat ik de leuning niet had gebruikt, tegen mijn gewoonte in – en liep onder de IJdoornlaan door. In de verte zag ik al het hek van het Broekhuijsen-Leewis schooltuincomplex – bekend terrein, ik voelde me weer thuis.
Ik besloot toch nog even langs m’n studio aan de Jisperveldstraat te gaan, daar vlak om de hoek. Ik plakte daar een pleister op m’n hoofd – mijn pleisterplaats, zogezegd – waarna ik doorliep naar de Elpermeer … waar verzorgende handen op mij wachtten.

En toen begon het in de daarop volgende dagen langzaam tot me door te dringen … dat ik me opeens vrij voelde om me alléén met mezelf bezig te houden…
Nou, dat was voor mij een ware revolutie… Iris, de gespecialiseerde verpleegkundige van het O.L.V.G. die me na mijn attaque met raad en daad terzijde stond, was verbaasd geweest toen ik een keer zei dat ik steeds met andere mensen bezig was…

In de Joods-Christelijke traditie draait het alom om bomen, dat begint al in het Paradijs:

De levensboom of boom des levens (Hebreeuws: עץ החיים; Etz haChayim) werd volgens de Hebreeuwse Bijbel door God geplant in de Hof van Eden (het Paradijs), samen met de boom van de kennis van goed en kwaad. De vruchten van deze boom gaven eeuwig leven (onsterfelijkheid; Genesis 2:9). Nadat Adam en Eva van de boom van de kennis van goed en kwaad hadden gegeten (de zondeval), werden zij verbannen uit de Hof van Eden om hen ervan te weerhouden om van de vruchten van de levensboom te eten:
Toen dacht God, de HEER: Nu is de mens aan ons gelijk geworden, nu heeft hij kennis van goed en kwaad. Nu wil ik voorkomen dat hij ook vruchten van de levensboom plukt, want als hij die zou eten, zou hij eeuwig leven.”

— Genesis 3:22

Dan is er – vanuit een heel andere traditie – de aanbeveling van Krishnamurti: ‘Go and make friends with the trees…’
Heel fysiek eigenlijk, van: sla je armen om die boom heen. Dat doe ik wel eens, dat voelt goed. Maar ik vraag me dan wel eens af: hoe spontaan is dit nu…

En er is natuurlijk de Bodhiboom van de Boeddha – de Heilige Boom, die de stilte al in zich droeg.
Maar met een klap tegen een boom aanlopen schijnt ook te helpen…

Nu een andere variant – uit ‘Het boek van alle boeken’ van Roberto Calasso – van hetzelfde verhaal:

‘Ook plantte de HEERE God een hof in Eden, in het oosten, en Hij plaatste daar de mens, die Hij gevormd had.’	 
Het mannelijke en het vrouwelijke wezen, die nog geen naam hadden, werden op een plek gezet die de HEERE God zelf had ‘geplant’ en had doen groeien. De mens werd in die tuin gezet om die ‘te bewerken en te onderhouden’. Het was een plek die moest worden gecultiveerd en beschermd, om zo het werk van de eerste tuinman voort te zetten.	 
Van alle planten wees de HEERE God er maar twee aan: de boom van het leven, in het midden, en de boom van de kennis van goed en kwaad, waarvan niet precies wordt gezegd waar die stond, alles even ‘begerenswaardig om te zien en goed om van te eten’; alleen aan de boom van de kennis van goed en kwaad verbond de HEERE God het verbod ervan te eten, terwijl Hij net nog tegen de mens had gezegd: ‘Van alle bomen van de hof mag u vrij eten.’	 
Aan wie van de vruchten at, schonken de twee bomen die de HEERE God had aangewezen het vermogen zich twee eigenschappen van de HEERE God eigen te maken: de kennis - niet alle kennis, maar ‘van goed en kwaad’ – en eeuwig leven. Als de man en zijn vrouw naar het midden van de tuin waren gegaan, als ze naar de boom des levens hadden gekeken en daar de vrucht van hadden gegeten, zou er ogenschijnlijk niets zijn veranderd. Het leven zou precies zo zijn doorgegaan als ervoor. Maar de man en zijn vrouw zouden dan voorgoed toegang tot het eeuwige leven hebben gehad. Maar zo ging het niet. De aandacht concentreerde zich niet op het leven, maar op de kennis. De aandacht van de vrouw werd zelfs van elk ander object weggehaald door toedoen van een dier, de gewiekste slang.	 
Een afleidingsmanoeuvre die onmiddellijk waarneembare gevolgen had. De mens, zei de HEERE God toen, tegen wie is niet helemaal duidelijk, ‘is geworden als één van Ons’.	 
Iets wat ontoelaatbaar was. ‘Nu dan, laat hij zijn hand niet uitsteken en ook van de boom des levens nemen en eten, zodat hij eeuwig zou leven!’	 
Iets wat tot even daarvoor had kunnen gebeuren zonder dat enig verbod het verhinderde werd nu een daad die onmiddellijk moest worden bezworen als de ergste ramp. Gelijktijdigheid van kennis en eeuwig leven was ontoelaatbaar. Als de man en vrouw hun aandacht niet op één bepaalde boom hadden gericht, als ze van elke boom vruchten hadden gegeten, net zoals het uitkwam, ook van de boom des levens, die heel goed herkenbaar was, omdat hij in het midden stond, daar waar de vier stromen ontsprongen, zou alles, ogenschijnlijk, zijn gebleven zoals het was. En zou alles zijn veranderd, omdat de mens voor eeuwig had kunnen leven. Zou de HEERE God dat hebben toegelaten?	 
Eén ding staat vast: de HEERE God accepteerde niet de gelijktijdigheid van de kennis en het eeuwige leven. En dat was precies wat Adam en Eva hadden gedreigd te doen.

Zesduizendzeventig jaar later – ik was tien toen ik hoorde dat de aarde zesduizend jaar oud was – heb ik van de Boom des Levens gegeten…

Emilie voor de affiche met ‘Vrouwelijk mummieportret uit Thebe’[1]
NB Het origineel van het mummieportret staat verderop. 

Toen ik in het Allard Pierson Museum de zaal met de mummieportretten betrad met mijn wazige ogen, waande ik me al in het dodenrijk – daar waar de schimmen rondwaren...
Gelukkig nam mijn gids me na afloop bij de hand, om het Rokin over te steken.

En in wat voor een onwaarschijnlijke wereld waren we daar beland…
Op hout geschilderde portretten van mensen die bijna 2000 jaar geleden geportretteerd werden na hun overlijden, zowel kinderen als mensen in de kracht van hun leven. Om hen daarmee ‘een gezicht’ te geven als ze eenmaal gemummificeerd waren – of zoals Museum Tijdschrift vermeldt: “Portretten vastgelegd voor een leven in het hiernamaals,”

Ik heb in m’n leven maar weinig ontzielde lichamen gezien. Fraai vond ik het niet. Ik heb ook nooit begrepen dat mensen nog ‘een blik in de kist’ wilden werpen. Dan dacht ik: maar het is toch voorbij…

De enige mummie die ik ooit heb mogen aanschouwen, was Lenin in zijn Mausoleum op het Rode Plein (onder), toen Moskou in 2010 het vertrekpunt was van mijn reis met de Transsiberië Express.
Nou, en dat was geen pretje, zo’n zielloos lichaam – waar je, vanwege de drukte, ook nog in de looppas langs moest…

Toen ik, een jaar later, op mijn reis door China in Beijing op het Tiananmenplein stond, wist ik één ding zeker: dat Mausoleum van Mao sla ik over…
Toch kon je ook daar niet om het symbool heen: dat de arm van de partij langer is dan die van de dood, ze heerst hier voor eeuwig. De farao’s van de moderne tijd, de machthebbers van de vergoddelijkte de staat – het hiernamaals is ‘de opium van het volk’…

Misschien was het gelaat van de dood voor de oude Egyptenaren ook wel een reden om ‘Mummiepaneel-portretten’ te laten maken – op hout geschilderde portretten, die op het gezichtsgedeelte van gemummificeerde personen worden vastgezet. Ze werden gemaakt tijdens de Romeinse periode in Egypte. Ze zijn ook wel bekend onder de naam ‘Fajoemportretten’, naar de regio waar de meeste exemplaren zijn opgegraven, vanaf het midden van de 19e eeuw.
_{Bron: Tentoonstellingsfolder Allard Pierson Museum}

“In het Allard Pierson Museum valt op hoeveel invloed de Romeinse cultuur op Egypte had. Ondanks dat de Romeinse keizer zelden in Egypte was en de province werd geregeerd door lokale notabelen, namen de Egyptenaren veel Romeinse gebruiken over. In de tentoonstelling zijn bijvoorbeeld beelden te zien van Romeinse goden in een Egyptisch jasje.
Egypte was ook eeuwen een Griekse provincie geweest. Toch waren de Grieken lang niet zo succesvol in het opleggen van hun cultuur aan de Egyptenaren. Het is dus bijzonder hoe succesvol de Romeinen waren in het verspreiden van hun ideeën. De mummieportretten zijn een soort mengeling van Romeinse en Egyptische culturen. Daarmee zijn het niet alleen schitterende schilderijen, maar ook belangrijke relikwieën van de gedeelde Romeins-Egyptische geschiedenis.”
_{Bron: Jeroen de Baaij, KunstVensters, 2 november 2023}

Het realisme van de portretten is verbluffend, ongeveer zoals de dieren in grotten van Lascaux, Chauvet en Sulawesi (Leang Tedongnge) verbluffend zijn. Zo oud en zo goed! Maar nu zijn het geen dieren maar mensen, die je aankijken alsof je voor de spiegel staat. Vol frontaal en onbeschaamd. De vraag of er vooruitgang in de kunst is, wordt door de beste portretten meteen belachelijk gemaakt.
_{Expositie Allard Pierson, 2000 jaar oude mummieportretten alsof ze gisteren zijn geschilderd. NRC 4 januari 2024}

• Muziek van de week: ‘I Remember’
• Album: Escalay (The Water Wheel), 1971
• Musicus: Hamza El Din, voice and oud

____________________
[1] Eigen foto’s, tenzij anders aangegeven.

“Maar we kunnen doen wat we willen, als we niet reiken tot de tijdeloze speler – hij die het verhaal verteld waarvan wij alleen maar enkele klanken opvangen waarmee we ons tevreden stellen – dan zullen we bezig blijven een steeds veranderende functie te zijn. Soms een heel uitgebreide functie, een hele ingewikkelde, een hele indrukwekkende functie, maar we blijven een functie. We blijven bespeelbaar, we blijven manipuleerbaar, we blijven reageren. We leven niet vanuit dat Archimedisch punt in onszelf, dat zich niets afvraagt, dat heel onmiddellijk contact heeft met de situatie, ook de situatie waar je zo normaal in bent.”
Maarten Houtman, Een gevoel waar het eigenlijk om gaat, Huissen, december 1996.

Het begon die dag allemaal heel mooi. Ik verkeerde in een stemming, waarin ik gelukkige momenten in m’n leven de revue liet passeren, met plaatjes en al – een soort ‘levensschouw’, een terugblik op je leven, zoals gezegd wordt dat stervenden die hebben.

Het waren de beelden van zomer 1958, toen ik met schoolvriendje J.P. naar Zwitserland reed in een grote Amerikaanse limousine-met-chauffeur – een pure jongensdroom, die zich diep in mijn geheugen heeft gegrift.
Op weg naar het zuiden, deden we nog enkele toeristische bestemmingen aan: de historische stadjes Dinkelsbühl en Rüdesheim in Beieren, die geheel ongeschonden uit de Tweede wereldoorlog waren gekomen – zoals ze begin 17e eeuw gespaard waren gebleven voor de verwoestingen van de 30-jarige oorlog. Ze vormden een decor van een sprookjesstad, een eeuwenoud wonder van bouwkunst en menselijke civilisatie. We keken er onze ogen uit…
Daarna klommen we weer in onze Dodge – een wonder op wielen – die door onze chauffeur, de heer Janssen, behendig door Duitsland werd gelaveerd. Al schold hij zo nu en dan op een Duitse verkeersdeelnemer (‘Aan de kant, anders zwiep in je in de kartoffels!’), voor de rest hij was een heer. Mét uniform en pet, zoals dat in zijn functie van hem verwacht werd.

De gigantische Dodge-met-vinnen (zie foto) was de dienstauto van de vader van J.P., die president-directeur van een groot openbaar nutsbedrijf was. Hij had deze vakantie voor ons bedacht: wij reden op de heenweg mee naar het Zwitserse Beatenberg – waar hij en zijn vrouw verbleven in ‘Bibelheim’, het theologische opleidingsinstituut, dat zij als baptisten steunden en dat nauw met de familie verbonden zou blijven. Daarvandaan zouden zij terugrijden naar Nederland, terwijl J.P. en ik nog twee weken in het jeugdkamp zouden verblijven.
De ochtend na onze aankomst werden we naar hun hotelkamer geroepen, bij binnenkomst keken ze ons verwachtingsvol aan en wezen op het uitzicht door de openslaande deuren – als in een trance zag ik daar drie alpenreuzen die zich tegen de ochtendhemel verhieven: Eiger, Mönch en Jungfrau waren hun namen, op het rijtje af (zie de foto bovenaan).
Dat was het tweede wonder dat ik die vakantie mocht aanschouwen.

Maar even later werd ons op twee stipjes gewezen, die zich tegen de wand van de Eiger aftekenden: twee bergbeklimmers, die daar doodgevroren aan touwen hingen, omgekomen in een poging die vrijwel onneembare noordwand te bedwingen…
Ik keek het met ongeloof aan – om dan de blik af te wenden: de dood die je ziet, maar niet onder ogen durft te zien en zo snel mogelijk wilde vergeten. Dat botsende detail wat de idylle verstoorde, maar dat vanuit je voorstellingsvermogen een onuitwisbare indruk op je maakte.
Zo kreeg het overweldigend mooie plaatje dat ik had gezien, een geheel onverwachte dimensie, die je de rillingen over de rug deden lopen…

En dan was er die dagen nog een ‘wonder’, maar van een heel andere orde en een stuk alledaagser. Op onze ontbijttafel stond een grote kom müsli, waar héél veel Zwitserse room in moest zitten. Ik bleef er maar van eten, telkens schepte ik mijn bord weer vol. Terwijl onze gastheren ons toelachten en bleven aanmoedigen. Zoiets lekkers had ik nog nooit gegeten…
Eraan terugdenkend viel me in, dat ik zo wellicht het leven wilde vieren – na die verwarrende beelden van schoonheid en dood.

Een gevoel waar het eigenlijk om gaat

Als je ontwaakt uit zo’n gelukzalige vakantieherinnering – die zomaar in een boze droom kan eindigen – vraag je je af: wat is nu mijn werkelijke leven…
Want aan het eind van die nacht begon alle materie – waar je normaal je huis op bouwt als op vaste grond – te vervluchtigen in een nachtmerrie, een geweldsspiraal die op angst gebaseerd is. Waar alles in alles overgaat en elk vertrouwen ontbreekt. Alles veranderde voortdurend in z’n tegendeel. Je raakt alles kwijt, met als toppunt je telefoon, je life line. Aan een ander vragen heeft geen zin, niemand lijkt betrouwbaar, de wereld ontglipt je – tot ze zich tegen jou begint te keren. Mensen ruiken je angst en verwarring, je totale afhankelijkheid. Voordat je het weet storten ze zich op jou als een verward, kwetsbaar wezen. En dan gaat het grote gericht beginnen, de executie door de massa, ze vertrappen je als een insect…

Dit overkwam me in de nacht vóór de 7e oktober 2023, de dag dat de berichten van de bloederige aanslag in Israël binnen kwamen druppelden – alsof mijn nachtmerrie werkelijkheid geworden was...

WAT VOLGDE:
Verdwaald in het bekende #2

It is the evening of the day
I sit and watch the children play
Smiling faces I can see, but not for me
I sit and watch as tears go by

My riches can't buy everything
I want to hear the children sing
All I hear is the sound of rain fallin' on the ground
I sit and watch as tears go by

It is the evening of the day
I sit and watch the children play
Doin' things I used to do, they think are new
I sit and watch as tears go by

---

Daar gaan we dan. Hieronder dus de vergrootte foto’s van de locaties boven.
De citaten eronder verwijzen naar bijbehorende verhalen op SHAKINGLIFE – klik daar op de koptekst, en je komt bij het blog terecht).

Eureka! Eureka!

---

Nagekomen vakantiepost

---

---

---

Spel van vorm en licht in buitenplaats Doornburgh

---

‘Ik hoor de tijd stromen…’

---

Aan de Vierlingsbeek – dag 1

---

Een nacht in het klooster – Regina Carmeli, mei 2018

---

Einde

Hoe ontdek je... 
Dat is de vraag die aan alle vragen vooraf gaat.
Maarten Houtman had het in dat verband over ‘doen zonder voornemen’ – iets wat je overkam.
 Maar hij zei ook: “Kijk eens naar wat er gebeurt tussen het moment dat je iets voorneemt, en het doet.”

‘Zonder voornemen’, dat lijkt op de tastende wijze waarop de evolutie zelf te werk gaat – waar de natuur zijn gang gaat, speelt met de elementen, evolueert, muteert... En iets ontstaat dat vorm aanneemt, en op zijn beurt opnieuw kan muteren, in een reeks zonder eind...

Wat is daarbij het leidend principe?
Wij mensen zeggen dan dat de natuur ‘blind’ is, dat daar het toeval heerst. Maar er gelden ook ijzeren wetten – en als het resultaat daarvan afwijkt, noemen we dat ‘een speling van de natuur’. 
Daarmee zeggen we óók dat er bij ons sprake is van een zekere bewustheid – wij hebben we het niet voor niets over iets ‘dat uit liefde geboren is’. Dat is hoe de natuur, waar wij ook toe  behoren, ons onze gang laat gaan – ons wordt toegestaan dat we erbij kunnen zijn, dat het met bewustheid gebeurt, in volle aandacht.
Wij zijn al een stapje verder in het grote spel, wij zijn het spel – ‘Jij bent het spel.’

“Echte  meditatie is ongelofelijk revolutionair. Het is de eerste en de enige werkelijke revolutie. Alle andere revoluties zijn in de marge, die veranderen een gewoonte. Dit verandert jou totaal, maakt je van een gevangene tot een vrij mens.
Daarom zijn, de hele geschiedenis door, mensen die het doorhadden vervolgd. De Soefi meesters zijn zelfs gestenigd.
Dat is heel duidelijk, want dat zijn de enige mensen die werkelijk een gevaar zijn voor het systeem van macht. Dat is zo duidelijk, het wordt niet geaccepteerd...”
Maarten Houtman, De eerste en enige werkelijke revolutie, Maarssen, mei 2001

Hide not behind the veil, my love,
I long to have a glimpse of you.

Without my love, I feel like mad,
People around me laugh at me.
He should come and cheer me up,
This alone remains my plea.

Hide not behind the veil, my love,
I long to have a glimpse of you.

Your slave is being auctioned free
Come my love and rescue me
No longer can I perch elsewhere
I am the Bulbul of your tree.

Hide not behind the veil, my love,
I long to have a glimpse of you.

Bulleh! Who is He?
A queer type friend!
He has the Quran in His hand
And in the same the holy thread.

Baba Bulleh Shah

Van de Soefi dichter Hazrat Baba Bulleh Shah (1680-1757) wordt gezegd dat hij ‘een baken van vrede’ was. Toch werden zijn bemoeienissen met de, veelal religieuze, conflicten van zijn tijd – met name die tussen Moslims en Sikhs – hem niet in dank afgenomen…

Dat het leven moge stromen…
zonder reflectie, remming, bedenking,
de taal als water door mijn handen loopt –
en dan niet van A naar B, doelloos zoekend
naar een opening, elke fixatie meesleurend.

Als een dijkdoorbraak, ineens, zonder borden
‘dijkdoorbraak toegestaan’ of ‘rechts houden’,
het gebéurt gewoon, zonder opgaaf van redenen,
zoals je geboren wordt en weer doodgaat – zo
gewoon… Hooguit een herinnering blijft bestaan.

_{^{Hein Zeillemaker, 19 juni 2020}}

Man Kunto Maula is een Manqabat Qawwali lied, gecomponeerd door Amir Khusro ter ere van Ali ibn Abi Talib. Het lied is gebaseerd op een hadith, d.w.z. een uitspraak van de Profeet Mohammed: ‘Wie mij als meester accepteert, Ali is ook zijn meester.’
_{OVER bron: Wikipedia.
Ali ibn Aboe Talib, ook imam Ali of kalief Ali, was een neef en schoonzoon van de islamitische profeet Mohammed. Hij was voor de soennieten de vierde kalief of opvolger van Mohammed en voor sjiieten en alevieten tevens de eerste imam van de Twaalf Imams. Zij beschouwen zijn drie voorgangers dan ook als usurpators.
Geboren: 17 maart 599 n.Chr., Mekka, Saudi-Arabië}

Shah-E-Mardaan, Shair-E-Yazdaan,
Qoowwat-E-Parwardigaar,
La Fata illa Ali,
La Saif illa Zulfiqaar

King of the brave, the Lion of God
The Strength for The Lord,
There is none like Ali,
There is no sword like Zulfiqaar*)

Man Kunto Maula
Khwaja Ali-Un Maula

Whoever I am master to,
Venerable Ali is his Master too.**)

(Abstract Sufi Chants follows)

Dara Dil E Dara Dil E Dar E Dani
Hum Tum Tanana Nana, Tana Nana Ray
Om Tum Tanana Nana, Tana Nana Ray
Yalali Yalali ala, Yala Ray
Tanana Tanana Tanana Tanana
Tum Tanana Nana, Tana Nana Ray…

Enter into the heart,
Enter into the heart,
Melt therein, You and me
Sing inside in sweet melody.

Maula Ali Maula
Maula Ali Maula

Master is Ali,
Master is he

Ali Shaah-e MardaaN, Imaam-ul-Kabiira
ke ba’d az Nabii shud Bashiir-un-Naziira

Ali is the king of men, the great spiritual leader,
Cause after the Prophet he became
the bearer of glad tidings and warner for mankind.

Yeh soch na hi bass hae
Kaha haha hae Ali?
Jaha jaha hae haqiqat, uha uha hae Ali
Idhar hae Zaat e Muhammad
Udhar hae Zaat e Khuda
Ini lati huyi hizaboka darme aae Ali Maula,
Maula Ali Maula Maula Ali Maula, Maula Ali Maula

This shall suffice if you realize
at which station is Ali.
Wheresoever inner reality to be found,
there will be found Ali.
There is the mystery of Muhammad,
Here is the mystery of Lord,
and sitting at the secret threshold
is my master Ali.

Her Qalb Ali, Jism Ali, Jaan Ali Hai
Mujh BeSar-O-Samaan Ka Samaan Ali Hai
Imaan Ka Matlaash E Ye Imaan Keh Doon
Iman To Yeh Hai Mera Imaan Ali Hai
Ali Maula, Maula Ali Maula
Maula Ali Maula, Maula Ali Maula

In every heart Ali, face is Ali, my life is in Ali
My faith is this that I have my master Ali
Master Ali, Ali is the Master

____________________

_{*) Zulfiqaar was the sword of Ali presented to him by Muhammad.
**) A famous tradition (hadith) of Prophet Muhammad. Ali was his cousin and son-in-law.}

Dedicated to victims and survivors of the attack on the International Trance Music Festival on October 7, 2023 in Be'eri, Israël.

Re'im music festival massacre
From Wikipedia, the free encyclopedia
On 7 October 2023, Hamas militants initiated a surprise invasion of Israel from the Gaza Strip and massacred 270 civilians, injured a greater number, and took an unknown number of hostages at the "Supernova Sukkot Gathering", an open-air psychedelic trance music festival celebrating the Jewish holiday of Sukkot near kibbutz Re'im.

“The clouds that parted following the end of the Cold War are gathering once more. We have been extraordinarily lucky so far. But luck is not a strategy. Nor is it a shield from geopolitical tensions boiling over into nuclear conflict. Today, humanity is just one misunderstanding, one miscalculation away from nuclear annihilation.”
António Guterres, Secretary-General of the United Nations.
Nuclear Non-Proliferation Treaty 10th Review Conference, Augus 1, 2022