Google Maps Tijdlijn 5 okt 2019. Rechts een iPhone screenshot detailkaartje. Onze Stichting âZen als Leefwijzeâ kreeg, als âfirmaâ, van Google een âspeldâ. [klik om te vergroten]
Klaaske en ik zouden zaterdag een dagje naar het strand â Castricum was alweer een tijdje geleden. Bij de strandovergang werd druk gebouwd: een hotel…
Op de terugweg raakten we op de A10 in de file, vanaf Molenwijk tot Durgerdam. De IJtunnel zat potdicht… Als finale sukkelden we drie kilometer stapvoets precies achter ons huis langs, zonder het te kunnen bereiken â zie het detailkaartje: âLopen, 3 km, 55 min.â, aldus de bevinding van Google Maps Tijdlijn… Gelukkig konden we bij de afslag Durgerdam ongehinderd door naar de Landmarkt. Na deze rust- en plas(!) pauze, ging het dwars door Waterland via Zunderdorp terug naar huis. Achterom.
Nu had het gedetailleerde bericht over de te verwachten stijging van de zeespiegel met 85 cm in het jaar 2100 â zie NRC van 30 september â me al danig van m’n stuk gebracht. En de bizarre discussie daarna over drijvende huizen… Zou ik de auto niet gewoon laten staan? Immers, zo’n impuls was er al in de tachtiger jaren. Ik sprak Maarten Houtman daar toen op aan: dat ze in een autoreden… âMaar we hebben h’m gewoon nodig, Hein,â zei hij (Hanna’s Kangoo was inderdaad een bedrijfswagen). Maar … toen we het zelf eenmaal konden betalen, zwichtten wij ook. Die ongekende vrijheid… Totdat je in zo’n file terechtkomt, zoals nu, dat zet dat gevoel van vrijheid weer op z’n kop…
Zo komt de beschikking van het lot je te hulp: je loopt gewoon vast. Niks idealisme, niks âgevoel van urgentieâ… Nee, gewoon: STOP! Game over. Er zullen nog wel een heleboel na-rondes zijn, wellicht rondes door Nederland… Of gewoon even boodschappen doen omdat het zo nat is. Maar het kwartje is gevallen…
Het zal verder wel gaan als met elke verslaving: het doorbreken van de waan… Die je voorspiegelt wie je droomt te zijn: een mens met macht over de techniek, macht over de natuur … over zijn eigen natuur. Was het maar waar… Kijk eens wat het ons gebracht heeft, de aarde hangt aan een zijden draadje… Gelukkig weerhield Klaaske me er gisteren van om, op weg naar het wekelijkse meditatieavondje van de Huiskamergroep, âvoor deze ene keerâtochde auto te nemen. Omdat het zo plensde van de regen… Het werd de paraplu, die Casta en mij nog enigszins droog naar de Metro Noord bracht. Wij blij â shaken, not stirred.
Terwijl het vuur regent in de wereld om ons heen: de Amsterdamse drama’s â in de burgermeesterswoning, die laffe maffia aanslag â de Saoedische olievelden die in brand staan, branden in de Amazone en op Borneo…, zitten Klaaske en ik hier op ons vakantiepark, diep verscholen in het konijnenhol van huisje 20 â de langorige buren dartelen on ons heen, verder zie je niemand.
Ja, wij zagen hier verleden week boven het Zuidlaardermeer ook een âvuurregenâ, maar die was meer kosmisch van aard… Ik nam elke dag een foto van het meer, het was verbluffend hoe het licht, de lucht, de stemmingen, wisselden. Toch denk je wel eens: alweer dat meer… Maar niet die bewuste dag, donderdag 12 september, toen muteerde de hele wereld. Inclusief het meer.
Maar aan deze foto, een half uur later genomen, zie je dat niet meer … alweer dat Zuidlaardermeer…
Donderdag 12 september
Onze veertiendaagse sessie hier zit er nu bijna op.
In de âJezelf een kans geven tot inzicht te komen’, zegt Maarten Houtman iets heel opmerkelijks over de lijfelijke aanwezigheid van de ander. Heel relevant, als je ziet hoe wij de wereld tegenwoordig met z’n allen âdelenâ: we telefoneren, skypen, chatten, emailen of whatsappen met elkaar. Heel gewoon.
âJe kunt merken dat directe aanwezigheid van jezelf en de ander heel belangrijk is. Dat brieven, geschriften, e-mails, je daarin niet verder helpen. Want er ontbreekt iets â daar ontbreekt de lijfelijke aanwezigheid van de ander. Want in die lijfelijke aanwezigheid is een geheim, een geheim wat je niet kent, maar wat je wel kunt ervaren. Dat maakt het voor onze gewone begrippen heel moeilijk.â
Iedereen die wel eens in een kring heeft âgezetenâ, zal kunnen beamen dat daaruit een intensiteit ontstaat die je op je eentje meestal niet lukt. Zodat de aandacht geen moment uit je weg is.
Huisje 20 – Hein achter de computer
Vanochtend zagen we dat er aan de voorkant, aan de rand van ons âgazonâ, een jonge berk was geveld. En het bleek dat we nog meer buren hebben: … bevers. Wat je noemt: âknaagdierenâ… (ik las dat konijnen daar dan weer niet onder gerekend worden, maar onder de âhaasachtigenâ). Ongelofelijk wat wat zo’n beest(je) klaarspeelt, een echte schilmachine!
Zo blijft de natuur ons hier verrassen, op allerlei niveau’s, ook al lijkt Drenthe dan saai en dichtbij. Maar misschien zit het geheim wel in dat ânieuwâ blijven zijn, blijven kijken. Iedere dag is anders.
Voor Klaaske, met wie ik het allemaal mocht aanschouwen…
Het Zuidlaardermeer, donderdag 12 september
Donderdag rond 3 uur besloten Klaaske en ik onszelf te trakteren op koffie met appeltaart in Paviljoen De Bloemert aan het Zuidlaardermeer, vlak bij ons om de hoek. We kozen een tafeltje met uitzicht op het haventje, waarachter het meer ligt.
Later lazen we op nu.nl dat het een grote meteoriet geweest moest zijn, met een doorsnee van minstens een meter en een snelheid van ’tienduizenden kilometers’. Zijn spoor was over heel Nederland te volgen geweest, met een foto van een dashboard cam, die ‘een witte bol’ registreerde – wij zagen dus heel duidelijk kleuren.
We hebben er later bij stilgestaan hoe al deze omstandigheden samengekomen waren: de keuze van handeling, van plaats en van tijd, en wij die daar kwamen en samen zaten, in de verte keken … en het beiden mochten aanschouwen. Hoe is dit mogelijk, vraag je je af, zoveel keuzes en toevalligheden die samen hierin uitmondden…
Vandaag – vrijdag – was het uitspansel leeg, maar nog even mooi als altijd…
Vrijdag 13 september [klik om te vergroten]
_____________________
Er is nog net tijd voor 15 minuten Sher Ali Mehr Ali, heerlijke muziek om op te shaken:
‘Diwan Of Beauty And Odd’, 4-11-2016 in het Concertgebouw (foto Ingrid Bakker)
In huis draaide mijn denkwerk als een ‘clockwork orange’ gedachten die ik eenmaal gedacht heb liggen muurvast… om eeuwig mee te gaan draaien in mijn homeplanetarium.
Maar buiten gekomen bracht de zon licht in de duisternis de weidsheid van de polder opende zich ‘mind blowing’, mij tegemoetkomende auto’s weken uit, drie op een rij.
In de verte ruiste de snelweg in mijn kunstmatig gehoor elke stap die ik neerkwam dreunde door â dat was echt… fietsers suisden met een gemakkelijke pedaalslag voorbij.
Om de hoek van de golfbaan begon (ik) alles los te laten â en hoor Maarten zeggen: âvóór alles komt het erbij blijvenâ …een gedacht die ik in dit leven goed vast hoop te houden.
De Shake van de Week is 17th Flyways uit âDiwan Of Beauty And Oddâ van Dhafer Youssef.
Voor Diana – hoe vaak zijn we elkaar al niet tegengekomen…
De haven van Hong Kong – wat âWierookhavenâ betekent.
âEn, heb je al een nieuwe wereldreis gepland? Nu kan het nog, joh!,â zei Maarten Houtman eind 2010 tegen me, in die laatste maanden dat hij er nog was. Ik had net die grote reis met de Trans-SiberiĂ« Express achter de rug, met een trektocht door MongoliĂ«, eindigend in Beijing – in China, het land van m’n kinderdromen…
Ik liet me dat geen twee keer zeggen – hij kon het ook geen tweede keer meer zeggen, begin 2011 overleed Maarten. Ik zag het toen bijna als een heilige plicht… Zijn overlijden, dat ik van vrij nabij meemaakte, had een diepe indruk op me gemaakt – en het had een grote leegte achtergelaten… De wijde wereld ingaan, ons schouwtoneel in dit leven, trok me meer dan ooit aan. Een half jaar later vertrok ik met het vliegtuig naar Beijing, waar m’n vorige reis geĂ«indigd was.
Er waren een paar reisgenoten in m’n Djoser groep met wie ik Maarten’s overlijden kon delen en die met me meevoelden, mijn reisleidster Antoinette van de Trans-SiberiĂ« Expres voorop – ik had haar bewust weer opgezocht, voor haar was de Tao iets dat ze met anderen wilde delen. Zo kwam mijn âkleineâ reis in het perspectief van die âgroteâ reis te staan, die reis die ons meevoert door de eeuwigheid, ver voorbij ruimte en tijd. En die alle avonturen die volgden in een perspectief plaatste dat ik nooit had gezocht – nooit had kĂșnnen zoeken.
Weer thuisgekomen, stopte ik veel tijd in een PowerPoint presentatie, om met foto’s en verhalen de reis te kunnen herbeleven. Die droeg ik op aan Maarten, de geestelijk vader van de kleine – en van die grote reis die ik in het hart ging dragen:
Klaaske en ik besloten het als motto te gebruiken voor de nieuwe reis die wij aan het maken zijn door de ongelooflijke rijkdom die hij ons achterliet – en waarmee hij ons een tweede leven en beleving gaf: de website www.maartenhoutman.nl
Ik heb al eerder geschreven over mijn blijdschap toen ik met mijn reisgezelschap in Hong Kong geraakte, na een tocht dwars door de binnenlanden van China, en daar âThalassa, Thalassa!â uitriep – zoals het reisgezelschap van Xenophon in Klein-AziĂ« – bij de aanblik van de Grote Oceaan. Die ik na mijn reis naar CaliforniĂ« in 2004 nu van de andere kant zag… Maar het was ook de diepe indruk die die ongelooflijke metropool op me maakte waardoor ik in extase raakte – Hong Kong zien en dan stervan…
Hier nog wat beelden van die kennismaking voor het leven – die in deze dagen van de grote worsteling om de vrijheid daar, nog een extra dimensie krijgen.
Een duizelingwekkend uitzicht op Hong Kong â bijna âHet Hemelse JeruzalemââŠTocht per sampan door de âbuitenwijkenâ. Op de 360 graden foto komen mijn reisgenoten links en rechts bij elkaarâŠ
Ik sluit af met muziek van mijn kameraden van het Silk Road Ensemble, dat ik al jaren volg op hun muzikale reis oostwaarts – in de hoop zo ooit weer in het land van mijn dromen te komen… Ze spelen Kinan Azmeh’s “Wedding” – met een vreugde en een muzikaliteit, die een betere wereld voorbereidt…
Dezer dagen, waarin het nieuws bol staat van lhbti’s, Canal Gay Pride en andere roze dingen, moest ik plotseling aan die prachtige mythe van Plato denken, die verhaalt dat in de oertijd mensen twee-aan-twee vergroeid waren â man-man, vrouw-vrouw, man-vrouw â en dat er toen een goddelijke demiurg kwam die ze met het zwaard van elkaar gescheiden heeft. Sindsdien zoeken de ‘wederhelften’ elkaar op in een niet-aflatende zoektocht van verlangen en verlies…
Hanna Mobach, De kom, 1978. Steengoed met veldspaat glazuur, 19x25cm
Maarten Houtman, die met twee roze kinderen van wanten wist, plaatst in zijn column âDe grote en de kleine reisâ â waar deze blauwe tegel van Hanna boven staat â seksualiteit in het licht van onze âgrote reisâ:
âEr zijn maar enkele verslagen of overleveringen waarin het liefdesspel in het besef van de grote reis wordt weergegeven. Toch is deze uiterste, beslissende en dikwijls alles overheersende verhouding alleen maar in zân volkomenheid ervaarbaar als het gebeurt vanuit het besef van de grote reis.â […] âHiermee wil niet gezegd zijn dat alle hetero-verhoudingen een besef van de grote reis inhouden: het kan ook zijn dat je meegenomen wordt in de natuurlijke, eens gegeven ontwikkeling, waarbij instandhouding van de soort voorop stond. Als zodanig zou de homo- en lesbienne-verhouding gezien kunnen worden als een mogelijkheid om je scherper dan in de hetero-verhouding bewust te worden van het principe van de grote reis.â Zie: www.maartenhoutman.nl/teksten/aanwijzingen/de-grote-en-de-kleine-reis/
Die boodschap dat een veel verfijndere vorm van seksualiteit mogelijk is, waarbij de liefdesact een mogelijkheid tot expressie is, âeen nieuw verhaal dat door twee mensen verteld wordt,â vind je terug in âZoals jij het vertelt gaat het de eeuwigheid inâ, zijn magistrale toespraak tijdens de sessie van april 1993:
âDat is een echte bijdrage, niet alleen maar de voortplanting die bijna mechanisch verloopt, dat is de overgang van het dier naar de mens. Het is een van die momenten waarin de kwaliteit van de activiteit, de kwaliteit van het vertellen, het eigenlijke is, waarin die hele mens vertegenwoordigd is en waarin hij z’n majesteit behoudt â niet ondergeschikt wordt aan de tweeheid, maar soeverein blijft en vrij om te vernemen.â Zie www.maartenhoutman.nl/…/zoals-jij-het-verteld-gaat-het-de-eeuwigheid-in/
In het Healing Tao systeem van Mantak Chia neemt de seksuele energie een centrale plaats in. Hij schreef uitvoerig over âde geheimen der liefdeâ: een apart boek over de mannelijke- en, samen met zijn vrouw, een over de vrouwelijke seksualiteit.
Het uitzicht dat TaoĂŻstische oefening bood op transformatie van de seksuele energie zal voor Maarten een belangrijke reden geweest Chia’s energie-oefeningen te omarmen â in zijn instructieboekje[1] spreekt hij over âde nierenergie die zich met de seksuele energie kan verbinden tot een energie die de bewustzijnsverandering bevordert.â Maarten werd ermee geconfronteerd dat veel van zijn leerlingen met hun seksualiteit worstelden, dat was gewoon een basaal gegeven. Het was een thema dat ook regelmatig terugkeerde in zijn sessietoespraken en in de persoonlijke gesprekken die hij met de deelnemers had.
Ook voor mij bleef seksualiteit een heikele kwestie. Toen ik Maarten een keer zei dat ik nog steeds last had van mijn seksuele oprispingen, luidde zijn advies: âProbeer bij de energiecirculatie-oefening het geslachtscentrum en het basiscentrum over te slaan.â
Alweer een terugverwijzing naar de energie-oefeningenâŠ
In het boven geciteerde âDe grote en de kleine reisâ vat Maarten onze levensopgaaf aldus samen:
Het is dus van levensbelang dat je je aandacht goed richt, en niet blijft hangen in de lotgevallen, avonturen, overwinningen en nederlagen die in de korte reizen ons deel zijn.
Een verslag van de lange reis, die reis van de ontwikkeling van het bewustzijn, kunnen we terugvinden in het samenspel van innerlijke werkingen in ons lichaam, bij het bestuderen van de adem en van de energiepatronen in ons lichaam en de circulatie van de energie met hun knooppunten, de centra.
Wat ik al jaren probeer, is al shakend in contact te komen met dit âverslag van de grote reis in ons lichaamâ. Daarom ga ik gewoon vrolijk verder met het avontuur van de muziek – de ÎŒÎżÏ ÏÎčÎșÎź die ons daarin al sinds Griekse tijden als een biechtvader begeleidt.
______________________
[1] Maarten Houtman, Aanwijzingen bij de Tao-zen meditatie, 5e druk, 2001. Uitg. âZen als leefwijzeâ
