Wij dansen onder de sterren een punt in de eeuwigheid een tel in de onmetelijke ruimte voor altijd.
Cover van Anouar Brahem’s album Barzakh (1991). [klik om te vergroten]
âBarzakhâ is binnen de islam de term die gebruikt wordt voor de periode tussen iemands dood, en de wederopstanding op de Dag des oordeels en het verblijf in het âakhirahâ (het hiernamaals) daarna. Het wordt gezien als een soort slaaptoestand. Het zijn zaken waar bij ons in het Westen vanuit de traditie niet over gesproken wordt en waar we dus weinig over âwetenâ.
Ik ben niet in de wieg gelegd voor âzittenâ – in tegendeel, ik reed met mijn kinderledikantje al schuddend en bonkend met mijn hoofd tegen de panelen over de zolder. Ik ben Maarten Houtman nog steeds dankbaar dat hij ons op een keer vertelde dat hij geshaket had, en gemerkt had dat het werkte. Dat was tijdens de allerlaatste les die hij gaf, in mei 2007. Ik heb vanaf september 1981 les van hem gehad en al die tijd bij hem âgezetenâ, zoals dat heet. Al die tijd heeft hij het ook over het âzittenâ gehad … alleen die ene keer over het shaken. Ter elfder ure werd dat mijn oefening, ik ging shaken.
Om het uit te proberen begaf ik me naar de âOsho Humaniversityâ, een huis aan het Sarphatipark in Amsterdam. Ik werd opengedaan door Erna Heijligers … die me leek te verwachten, de naam van Maarten deed wonderen. Zij had Maarten, na het verschijnen van zijn autobiografische roman âDe andere oeverâ, geĂŻnterviewd voor het tijdschrift Diep. Daarbij had ze het over haar shaken gehad en Maarten en Hanna beloofd een keer terug te komen om het met hen uit te proberen. Maarten was toen 89…
Ik heb daar aan het Sarphatipark een jaar lang met haar shakegroep meegedaan. Maar het bleef niet bij het shaken alleen, we raakten bevriend. De paar jaar dat ik haar heb mogen meemaken waren zeer intensief. Erna had een etherische, bijna engelachtige gestalte – ze zou ook spoedig naar gene zijde terugkeren…
Erna Heijligers
Erna leek voor mij door de hemel gezonden, niet alleen vanwege het shaken, ze heeft me ingeleid in een aantal praktische zaken die het me mogelijk maakten m’n weg te vervolgen. Zo hielp ze me met een aantal uitgaven van de stichting, ze was een kundig journaliste – zoals Maarten me als graficus ooit invoerde in het layout werk, zo heeft Erna me een aantal kneepjes van het schrijven geleerd. Ze heeft me ook geĂŻntroduceerd bij MacCare, de Apple store bij haar om de hoek, die voor mij eindelijk resulteerde in overstap naar de Mac – waar Maarten bij mij jaren voor gepleit had… Begin januari 2011 vergezelde ik haar naar het ziekenhuis in Bilthoven waar Maarten verpleegd werd. Het zou de laatste keer zijn dat ik Maarten zag. Erna wilde hem iets vragen over het sterven, ze was toen zelf al ernstig ziek. Ik vroeg Maarten of het goed was en hij zei âjaâ – tot op het allerlaatst was het zijn vanzelfsprekende opgave… Erna heeft Maarten maar een paar maanden overleefd, ze stierf april 2011, 45 jaar oud. Ik denk nog steeds met veel dankbaarheid aan haar terug…
Zo raakte ik geĂŻnvolveerd in het âshakenâ. Bij menigeen was twijfel of âshakenâ wel met âzittenâ te combineren was. Dat woeste gedoe… Ook daar hielp Erna me een handje, door haar achtergrond als sannyasin (ze was op haar tiende met haar moeder naar Poona gereisd) was ze vertrouwd met de âdynamische meditatieâ van Baghwan. Later ging ze naar âenergie-meesterâ Ratu Bagus op Bali, voor wie het âshakenâ wel degelijk een weg naar binnen was. Ook shaken kan een vorm van âniets doenâ zijn. Maarten Houtman daarover in zijn toespraak âLeren kennenâ, uit de sessie van juli 1989:
âDatgene wat je wel in je hebt, maar wat je eigenlijk nooit in zijn waarde hebt leren kennenâ – er is nog een hele weg te gaan…
Anouar Brahem op zijn oud, 33 jaar oud [klik om te vergroten]
De Tunesische oud-speler en jazzmusicus Anouar Brahem heeft op dit blog al vaak de revue gepasseerd. Ik wist onlangs de laatste twee opnamen van hem te verwerven die nog niet in m’n bezit waren: Blue Maqams, uit 2017, Brahem’s laatste album, en nu Barzakh, uit 1991, z’n eerste album – Brahem was toen 33 jaar (zie foto) en al een lokale grootheid. Hij speelt op Barzakh samen met violist Bechir Selmi en percussionist Lassad Hosni, Tunesische musici met wie hij al jaren samenwerkte. Het nummer Parfum De Gitane van dit albumwas de shake muziek van vorige week.
Desert Blues Vol. 3, Entre dunes et savanes (2008)
Bij het shaken in de huiskamergroep draaiden we al twee nummers van de Cd, waaronder het prachtige Sama Guitara van de Senegalees El Hadj N’Diaye. Helaas waren hier geen opnamen van op YouTube te vinden.
