Lunch van de ‘huiskamergroep’ in de Landmarkt, 14 augustus j.l.
In zijn toespraak ‘Een oude belofte’, van 20 december 1992 in Huissen, stelt Maarten Houtman de vraag âof in dat bezige leven van ons, waarin zich al veel meer aandient dan je aankunt, voor jou plek gemaakt is voor dat andere, waarin het eigenlijk ingebed is, maar wat je zo vaak vergeet.â En hij vervolgt dan:
Kunnen we dat zo diep beseffen, dat we kunnen zien dat de oefeningen die we doen ons kunnen helpen om dat diepe besef levend te houden, midden tussen het staccato-ritme van je leven â ook mensen met een uitkering zijn daaraan blootgesteld.
Daar is bijgekomen dat we ook nog blootgesteld worden aan het staccato van het spirituele leven, new age, al die therapieĂ«n â en er zullen er nog meer komen, nĂłg meer verfijningen ⊠en er is niemand in de hele wereld die zich bezorgd maakt over jouw totaal.
Dus je moet die zorg zelf op je nemen, je moet beseffen: dĂĄĂĄr moet ik voor zorgen, en als het kan voor mijn naaste. Mijn naaste die óók in de staccato-wereld voort moet, ook al doet hij het niet van harte, maar hij moet voort â en hij heeft behoefte aan een plek waar hij gewoon zijn mag, waar van hem niets gevraagd wordt, dan: wees daar nu maarâŠ
En misschien komt er een vraag in je op, of een vermoeden, en dan heeft een ander daar een plek voor geschapen â meestal is het een vrouw die dat doet. Maar in diepere zin is het het vrouwelijke in onszelf, óók in de man, waar aan geappelleerd wordt.
Dat je die plek heiligt â dat meen ik heel oprecht: heiligt, dat je ziet dat dat nodiger is dan wat ook. Want we leven dan wel in een samenleving waar de basisbehoeften voor een groot deel vervuld zijn, maar deze, vergeten plek, moeten we zelf beschermen.
Als shake muziek bij het verglijden van de tijd, het nummer Jaw, van het befaamde album Madar, van Jan Garbarek, Anouar Brahem en Shaukat Hussain, in een tabla-solo van de laatste. Maar let vooral ook op de klaaglijke zang van de tempura, die het continuo van de uitgestrektheid vertolkt âterwijl de tabla onze oren vervult met de dansende beweging van het leven. Heel spirituele muziek…
âZodra je de basis hebt gelegd van deugdzaamheid, wat orde in relaties betekent, ontstaat die vorm van liefde en sterven die alle leven omvat. Dan wordt de geest buitengewoon stil; van nature stil en niet door onderdrukking, discipline en dwang. Het is een stilte die oneindig rijk is. Elk woord, elke beschrijving is verder nutteloos. De geest vraagt niet langer naar het absolute; het heeft geen zin, want in die stilte is dat wat is. De totaliteit daarvan is de gelukzaligheid van meditatie.â
Als eigen bijdrage mijn variatie op de Ster van Bethlehem, gefotografeerd op mijn balkonnetje in de nacht van 22/23 december j.l.:
[klik om te vergroten]
Als toegift de trailer van Blue Maqams, met vier topmusici, waaronder natuurlijk Anouar Brahem, onze oud speler uit TunesiĂ« – waarmee ECM Records en producer Manfred Eichner nog eens hun grote kunnen bewijzen (met prachtige scĂšnes langs de Seine):
Als het zingt vanbinnen weet je dat alles goed is dat er nog steeds een god is die liefdevol over ons waakt dat je geliefde in diepe slaap is.
Het is de stilte die rondzingt met de stem van oneindigheid het ruisen van de sterrenstelsels – eerst is er het pure gewaarzijn dan komt het waarnemen erbij.
Als de dag valt de verdoolde zielen een schim die onder bij de lift staat een man probeert met je te praten jij die nog in bed ligt, weer buiten een snuiter met rugzakje en phone.
De wereld lijkt zo intens verlaten met kerstlichtjes rond de balkons de boom in de hal met de kaarten – de mijne heb ik er maar bij gestopt als deelnemer tegen wil en dank.
Juli 1966 stapten Klaaske en ik met twee uitpuilende linnen rugzakken en een heleboel plastic tasjes op de trein naar Griekenland, voor een huwelijksreis van 1Âœ maand. We hadden het plan onze klassieke opleiding daar te verzilveren, we konden toen nog niet bevroeden welk hachelijk avontuur ons te wachten zou staan…
Na achtenveertig uur in de trein, diagonaalsgewijs door Europa, kwamen we dan uiteindelijk in ÎÎžÎźÎœÎ± aan en zochten daar ons hotel op in hartje Centrum, vlak om de hoek van het Omonia Plein. Het was 40° in de schaduw. Ik nam aan dat de temperatuur bij het land hoorde en niets belette mij direct de Akropolis op te stormen, die we vlak boven ons zagen liggen. Arme Klaaske kwam puffend en zwetend – hoewel, dat kĂłn ze juist niet… – achter me aan…
Maar in wat voor een wereld waren we eigenlijk beland? Waar we het âhartland van de Westerse cultuurâ verwacht hadden, waar Heinrich Schliemann met zijn schepje nog het oude Troje had blootgelegd (ook al heette dat dan nu weer âTurkijeâ), troffen we de vervallen zuilen van de tempel van Zeus en de beschaafde opgravingen van Olympia aan. Niet echt opwindend… Eigenlijk waren we in een uithoek van Europa beland – ook al was zij dan juist de maagd die aan Zeus ontkomen was… Het âGrieksâ had, op de lettertekens na, weinig van doen met de oude taal die wij zo moeizaam verworven hadden. En de âGriekenâ bleken, in de verwarring van de volksverhuizingen, niet de afstammelingen te zijn van Sophocles en Themistocles… Wel een gastvrij volk, daar niet van. Ook al vonden we het schokkend dat ze er een sport van maakten hun drinkglazen op de vloer van taveernes kapot te gooien…
Tombe van de Duiker – Paestum (Z-ItaliĂ«), 480 v.C. [klik om te vergroten]
En er was natuurlijk âde toestand in de wereldâ… Nog maar drie jaar ervoor had ik in mijn kazerne in Seedorf, aan de Oost-Duitse grens, de Cubaanse rakettencrisis meegemaakt. Terwijl Griekenland – wat toen nog even rustig kon dromen – nog geen jaar na ons verblijf verscheurd zou worden door âeen links complotâ, gevolgd door de kolonelscoup en de vlucht van de koning… Ook al was Ăłnze droom soms een nachtmerrie, wij hadden toch nog geluk… En dan was er die Oosters-Orthodoxe kerk. Wie had kunnen denken dat, na de val van de muur, Europa opnieuw verscheurd zou worden … langs confessionele grenzen, zoals âsoennietenâ en âsjiietenâ… (ook al staan de Grieken daar zelf wat buiten). Ongelofelijk…
We treffen onze beide naĂŻeve, jeugdige reizigers een maand later aan in Korinthe – niet alleen bekend uit de bijbel, maar ook omdat ik er leerde zwemmen, dankzij de zee. Maar we waren inmiddels op rantsoen, het geld was op. We leefden op brood, de verrukkelijke âYaourti Me Meliâ en een overvloed aan abrikozen. Tijd voor de terugreis… Alsof het niet op kon, beweerde de Joegoslavische conducteur onderweg dat onze kaartjes verlopen waren… âSkopje raus!â, schreeuwde hij, en: âBezahlen mit Dollars…!â Wat moesten we doen, we hadden geen geld… Wat er daarna gebeurde lijkt nog steeds een verre nachtmerrie. Ik ben door de compartimenten gelopen om om geld te bedelen. Echt geen idee hoe we het terugbetaald hebben… Dat de terugreis vervolgens een dag langer duurde door overstromingen in Oostenrijk, is dan nog maar een detail. Maar ook in die hoge nood, was de redding nabij…
Het leven is vol kronkelwegen, en wij zitten vol kronkels… Gelukkig vertelde Rien Heukelom ons vandaag dat volgens de nieuwste wetenschappelijke inzichten het niet langer de kronkels van onze hersenen zijn die ons bepalen – âWij zijn ons breinâ – maar de kronkelingen van de darmen. Dus de Haruspex is in ere hersteld. Toch nog wat geleerd van onze klassieke opleiding…
Gelukkig nam een vriend ons het jaar daarop in zijn Eend mee op vakantie naar Noorwegen, zo konden van de de schrik en de hitte bekomen…
Als toegift Gift of Dreams, van de cd âMelosâ van de Duitse Anja Lechner en de Griek Vassilis Tsabropoulos, dat op dit blog al eerder is langsgekomen – deze keer met het accent op dromend in de wereld staan...
Zes panorama’s van Texel … je kunt er allicht 3’34” aan besteden, ondertussen luisterend naarKristjan Randalu [trailer van ECM Records] [klik op de afbeelding om te vergroten]
Dag lieve Klaaske jij die al zoveel jaren mijn focus, mijn alibi, mijn vanzelfsprekende aanwezigheid bent en ik ben nergens te zien als hooguit een schaduw, een hand voor de camera een brandpunt van aandacht –
Je kijkt achter de koffie wat er in de verte voorbijkomt, een vlam in de avondgloed een wereld die voorbijgaat terwijl ik de ruimte krom het laatste licht vang de leegte vul heen en weer ga van jou naar de einder.
Deze hemelse muziek had ik vorige week voor onze laatste shake-avond in gedachten. Maar het liep allemaal een beetje mis, ik kon het nummer in mijn iPhone bibliotheek niet vinden – vreemd genoeg het album wel: het legendarische âDawn Danceâ van Steve Eliovson en Collin Walcott, hier al eens eerder besproken.
En, ja, ook dit gaat over Afrika – haar ritme is heel mooi in deze muziek gevangen… In de krant schreef Bram Vermeulen dat Westerse correspondenten in Noord-Afrika (waar wij onze nieuwe grenzen leggen…) de emigratie âde nieuwe aidsâ noemen … veel slachtoffers, veel ontbering, veel ontmenselijking, eindeloos lijden… Dat confronteert onze ego’s er weer eens mee hoe eindeloos we hier het belang van onze eigen persoon opblazen, over grenzen en continenten heen… Het Wereld Natuur Fonds spreekt liever over onze âEcologische voetafdrukâ – klinkt wat minder beladen, hoewel…
Onderstaande voetafdruk – âfootprintâ, zoals de Engelsen zeggen – kwam ik tegen op het fietspad rond Landal Sluftervallei, waar we nu al voor de 19e keer verblijven (we kregen een presentje aangeboden ;-), ik kijk al jaren met verbazing naar dit betonnen monument:
Deze meeuw dacht dat hier een zebra was…
En dan waren er onlangs die âfingerprintsâ van Rembrandt op zijn schilderij van Jezus… als een soort van stigmata. Wereldnieuws!
En dan vraag je je af: ja, wat laat IK straks eigenlijk na…
Dat kwam ook doordat afgelopen week Gerard Unger overleed, klasgenoot van ons op het Christelijk Lyceum in Arnhem. Nou, als er iemand zijn handtekening nagelaten heeft…
De meest concrete herinnering die ik aan hem heb is dat ik naast hem stond te plassen in het toilet, en de kwinkslag die hij toen maakte… Ik denk dat we elkaar wel mochten, zielsverwanten in zekere zin in ons lijden daar op die school… Ik heb het boem-boem volgehouden, Gerard heeft het opgegeven. Maar hoe die zich gerevancheerd heeft… Schoolverlater, maar alsnog gepromoveerd … hoogleraar … wereldwijd vermaard typograaf en letterontwerper, die met zijn laatste krachten zijn âTheory of Type Designâ het licht deed zien… En zo alsnog het laatste woord had – schreefloos.
âWie zijn wij?â is dan weer de vraag… Want je kunt jezelf nog zo mooi oppoetsen … het verbleekt. Zoals Gerard in het laatste interview dat ik van hem las, klaagde dat zijn letters van de ANWB-borden verdwenen, en hoe onverstandig dat verkeerstechnisch was…
Toen ik gisteren met m’n iPhone al shuffelend aan ’t shaken was, regen de onderstaande nummers â Shata âShatahatâ / Ag Ishq Di â van twee Sufi grootheden zich moeiteloos ineen: Dhafer Youssef / Ustad Nusrat Fateh Ali Khan … coĂŻncidenties …
Om toch wat actie te hebben, hierbij de trailer van Abu Nawas Rhapsody van Dhafer Youssef
Dhafer Ali Khan / Ustad Youssef tekenden ervoor, hun energie synergetisch samengebald, exploderend in ons wervelende lichaam, dat â stuurloos golvend â geen sturing meer behoeft.
Probeer het zelf maar en luister ze achterelkaar:
De shakes v/d weeks = Shata “Shatahat” / Ag Ishq Di
In de âNacht van de Nachtâ, op 27 oktober j.l., begaf ik me met Emilie per auto naar het Amsterdam Science Park, voor een sterrenkijkavond in het Anton Pannekoek Institute forAstronomy, onze eigenste sterrentempel. We hoopten daar door een kijker een glimp van de maan op te vangen, die rond die tijd volmondig aan de hemel stond. Of wie weet wel de Ster van Bethlehem…
Het leek er eerst op dat de TomTom het adres (nr. 904) kende. Maar hij voerde ons â dom dom â in het donker over paden en lanen, langs een keur van wetenschappelijke instituten, dwars door het totaal verlaten Science Park, zonder bij het Anton Pannekoek Institute forAstronomy te geraken … tot we gelukkig toch nog een sterveling zagen. Toen was een parkeerplaats gauw gevonden, al konden we menig paaltje en muur maar nauwelijks ontwijken… We zagen een ingang waar licht brandde, maar het leek verlaten. Waren we toch verkeerd?
Waren we misschien in het Pannekoek Institute for Gastronomy beland?
We bleken de eersten. Een lieve secretaresse bezorgde ons een bakkie troost van de zaak, dat we wat verloren daar aan die tafels opdronken. Toen de meute gearriveerd was, gingen we vol verwachting met de lift naar de sterrenwacht op het dak. Maar we bleken oneindige pech te hebben … precies boven het Anton Pannekoekhuis bleek een regenwolk te hangen (misschien was het wel poedersuiker…) en de koepel kon niet open… Dus mochten we als kijker de kijkers bekijken, waarbij twee gevorderde sterrenkundestudenten tekst en uitleg gaven. Maar wij â en zeker de aanwezige kinderen â voelden ons daar toch wel een beetje droevig onder … daar sta je dan, naast die grote, niet ingeloste belofte, dat kijkgat, die sleutel tot het heelal…
De kijker bekeken. Links een van de begeleiders
Dan maar van de nacht van de nacht over tot de orde van de dag. Als troost een kersverse video van Anouar Brahem, heel toepasselijk ‘La nuit’ geheten…
—————————– Shake v/d week = This Dream —————————– van het album Youssou N’Dour – Joko From Village To Town (de tekst van de song vind je eronder):
This dream (Youssou NâDour / Jonathan Sharp)
I had a dream that opened my eyes to the world When I look back, I feel and canât help crying God can channel your luck through someone else
When you put all your faith in that person, You may think that you canât achieve Anything on your own
So god watches you from distance Your creator, the One who can fulfill all your desires, Will let you deal with that someone
This dream, my dream, This dream, my dream This dream, my dream, This dream, my dream
Boterbloemen in het Baanakkerspark, Amsterdam-Noord [klik om te vergroten]
… eerst een ode aan de boterbloem, mijn lievelingsbloem, nog van j.l. Hemelvaartsdag:
Weer zo’n dag dat alles mag â los van wat mag en niet mag, staan ze daar weer te pronken met hun gouden boterbloemenhart, hun gele furie ongenaakbaar fier naar de hemelen uitgestrekt.
Hemelvaartsdag 2018 â tweeduizend achttien maal boterbloemtenhemelopneming onschuld van onaardse schoonheid doet de wolken luchtig wijken de hemelen juichend opengaan.
… gevolgd door een onhollands verhaal over de Malinese familie Farka Toure.
Onlangs sloeg ik âin verwarde stemmingâ zo maar een pad in, toen ik ’s ochtends door het Baanakkerspark reed, op weg naar Albert Heyn, en stond voor deze boom. Het voelde als een wonder…
Wat ook een wonder is, is dat toen ik het resultaat downloadde, de foto vijf megabyte groot bleek te zijn (ânormaalâ is een foto van mân iPhone maximaal 2 Mb), omdat hij zoveel pixel-rijkdom bevatte⊠Een foto die ik nooit zal wissen, die altijd in mijn geheugen gegrift zal staan.
Inmiddels is het âmijn boomâ, waar ik vaak even langsrijd en m’n hand tegen de stam leg. Het voelt als een vriend waarvan ik de oergrond maar moeilijk kan beseffen, maar waar ik me even in een andere wereld bij voel.
Ik herinnerde me ook het advies van Krishnamuri (die ons ook al zei: âzorg dat je verdwaalt!â – en zo voelde die eerste keer dat ik die boom zag) : âGo and make friends with the trees.â Na enig zoeken vond ik de betreffende passage:
One day, on a walk through the pines, he asked me how I met people. I did not know what he meant, and said so. As we passed a Toda patriarch and his daughter, he said again, “How do you meet people? Look at these Toda’s passing us, that old man with his beard, and the young girl with her striped shawl. What is your response to them?” I said that when I see them I think of what they once were. Once their tribe ruled in the Nilgiri hills. They were the kings of this land, and now they are poor wanderers, grazing cattle and clustering in small glades. He said, “Surely, if you want to understand them, you do not see them through your thoughts. Why aren’t you just aware of them passively, with alertness? Why are you not sensitive to them?” Later, as we were returning home, he turned to me and said with a twinkle in his eye, “Go and make friends with the trees.”
J. Krishnamurti: A Biography, Pupul Jayakar p.126
Voor de âShake v/d Weekâ blijven we in die contreien: Nusrat Fateh Ali Khan met Meri Ankhon Ko Bakhshe Hain Aansoo.
Voor de liefhebbers hier de tekst in het Engels:
Presented to my eyes are floods of tears And wounds of sorrow within my heart Which bounty should I state? I asked for love, but sorrows were gifted in return They claimed, they rushed to console me But look at such a consolation Shattering the Holy place within my heart Idols of desire were gifted to me in return The heart trembles with every plead The eyes are scared stiff to weep Such was the love that as they left They made a promise to forget me in return
