Sprong in het Onbekende

Paestum – door de Grieken 'Poseidonia' genoemd – is gelegen aan de rand van een enorm opgravingsgebied, met de drie best bewaarde Griekse tempels van Italië. Veel van wat er gevonden is, wordt bewaard in het Archeologisch Museum.
Toen ik daar mei 2015 onderstaande zaal betrad, werd ik getroffen door de werking die van het verstilde tableau met 'De duiker' – in het midden – uitgaat.

Drie van de vier in de ‘Tombe van de Duiker’ gevonden tableau’s laten scenes zien van een symposion, een viering in de mannenvertrekken, met zuiveringsriten, drank en muziek, waar ook de overledene aanzit.
De vierde is het fresco van ‘De duiker’, die het plafond van het graf vormde.

Het toont een menselijke figuur die, dynamisch maar eenzaam, tussen hemel en aarde zweeft, temidden van een landschap van kosmische dimensies: achter hem rijzen de Zuilen van Hercules, de grens van de bekende wereld; beneden wacht de Oerzee, die hem straks zal opnemen.
De figuur van 'De duiker' staat symbool voor de reis van de ziel door het Onbekende, voorbij alle plaats en tijd. De geleerden zijn het erover eens dat de symboliek van het tafereel de opstandings-gedachte van de Pythagoreeërs ademt.

Pythagoras, afkomstig van Griekse eiland Samos, vestigde zich rond 530 v.C. in Croton, het zuidelijkste puntje van Italië. De stad maakte, evenals het noordelijker gelegen Poseidonia, deel uit van Magna Graecia, het in de Oudheid door Grieken gekoloniseerde gebied in het zuiden van het huidige Italië.

De filosofie van Pythagoras, met zijn ideeën over matigheid, de onsterfelijkheid van de ziel en reïncarnatie, verbreidde zich aanvankelijk snel in Zuid-Italië en was er populair. Later werd zijn school vervolgd en traden de Pythagoreeërs uit de openbaarheid. Maar hun invloed bleef.

Reïncarnatie is in de Westelijke hemisfeer een vreemde eend in de bijt.
Toch is de vraag naar wat er met je gebeurt na de dood, de hoeksteen van elke religie en van elke levensfilosofie. Zelfs het ‘misplaatste positivisme’ dat dezer dagen hoogtij viert en sleutelt aan de ‘Volmaakte Mens’, kan er niet omheen en zegt ‘O, er is niets, je bent je brein en je sterft ermee af.’
De idee van reïncarnatie wordt in onze Westerse cultuur van oudsher met wantrouwen bejegent. Alleen enkele naar esoterisme neigende groeperingen houden zich ermee bezig.
Natuurlijk is er het ‘verre India’, waar dit gedachtengoed tot bloei is gekomen en in Hindoeïsme en Boeddhisme voortleeft. Maar daar wordt hier altijd een beetje denigrerend over gedaan, als was het een primitief bewustzijnsstadium, dat voor ons een gepasseerd station is.

Terug van vakantie, kwam ik tot mijn vreugde ‘Het verhaal van het stofje in de stroom‘ tegen, de parabel waarmee Maarten Houtman zijn visie op reïncarnatie uiteenzet.
Tijdens een sessie in 1996 wordt hem er opnieuw naar gevraagd. Hij antwoord met een verhaal uit zijn leven, waarmee hij duidelijk maakt hoe dit inzicht bij hem is ontstaan:
_{Twee richtingen in je leven, in: ‘Terugkeren tot de Oorsprong’, Tao-zen sessie van 13-18 december 1996 in Huissen.}

_{RONDREIS NAPELS EN SICILIË}

_{1. Sprong in het Onbekende}

_{2. Panorami d’Italia}

Panorami d’Italia

Rondreis Napels en Sicilië, 28 april – 9 mei 2015

NB Doorlopende tekst is van Djoser, foto’s en onderschriften komen uit eigen archief.

“We vliegen naar Napels, de geboorteplaats van de pizza en ook de hoofdstad van Campanië, een regio rijk aan historische bouwwerken. Volgens Goethe moet je Napels zien en dan sterven. Na aankomst op het vliegveld rijden we direct door naar ons hotel. ’s Avonds kun je een eerste indruk krijgen van deze levendige stad en hetgeen de Italiaanse keuken zoal te bieden heeft.
De volgende ochtend heb je de tijd om de stad wat uitgebreider te voet of per metro te verkennen. Napels is fraai gelegen aan een mooie baai en er valt veel te zien. Zo kent de stad vele musea, kerken, paleizen en kloosters. Je kijkt je ogen uit in de oude volkswijken met de bekende steile trapstraatjes, waar de was aan lijntjes boven je hoofd te drogen hangt. Ook is Napels de stad waar de nieuwste mode wordt uitgestald in de vele etalages van kleine boetiekjes.”

_{Foto boven:}
De kathedraal van Napels, ook wel bekend als de Duomo di Napoli of de Cattedrale di Santa Maria Assunta. De sculpturen en het glas-in-loodraam met de duif stellen de Hemelvaart van Maria en de Heilige Geest voor, die een belangrijk onderdeel zijn van de religieuze iconografie in de kathedraal (uit het A.I. overzicht).
NB Scherpstellen op het beeldhouwwerk deed de duif wegvallen, en omgekeerd. Daarom hier twee opnamen gecombineerd in Photoshop!

Panoramafoto's zijn mijn hobby, dus zet je schrap!
Klik op de afbeeldingen voor vergroting.

di 28 apr 2015 Waterballet in de kloostergang. Ingrid blijft opgewekt!

“Op weg naar het zuiden bezoeken we de opgravingen van Pompeii. Onder leiding van een professionele gids komen we meer te weten over de stad die in het jaar 79 werd overrompeld door een vulkaanuitbarsting van de Vesuvius. De plaats werd bedekt met een dikke laag as, waardoor deze goed bewaard is gebleven. Pompeii is de geboorteplaats van de moderne archeologie. Het is de eerste plek die door mensenhanden werd opgegraven in 1594, na een toevallige vondst van een architect. De archeologische vondsten geven je een goede indruk van het leven in de Romeinse tijd. Je ziet onder andere afdrukken van mensen die verrast werden door de uitbarsting.”

“Volgens één van de mythes van de beroemde Amalfikust, verleidde het gezang van sirenen vele zeelieden, waarna zij de dood vonden in Sorrento, de ’toegangspoort tot de onderwereld’. We kunnen vanuit de levendige kustplaats Salerno per boot de idyllische Amalfikust bezoeken, met kleine charmante dorpjes prachtig gelegen tussen de Italiaanse cipressen en kleine strandjes. De dorpjes lenen zich uitstekend om te flaneren langs de kustboulevard. Of maak een wandeling langs de tuinen en terrassen met citroenbomen en proef de specialiteit van deze streek: limoncello.”

Reizen langs Calabrië, de ‘kust van de Goden’

Dag 5 Salerno – Paestum – Trecchina Dag 6 Trecchina – Tropea
Dag 7 Tropea

“De reis naar het zuiden onderbreken we met een overnachting in Trecchina. Onderweg hebben we tijd om te genieten van gastronomische, historische en culturele bezienswaardigheden. Neem bijvoorbeeld een kijkje op een lokale kaasboerderij, waar je de beroemde mozzarella di bufala kunt proeven.”

“Vanuit Trecchina, bij het natuurgebied Parco Nazionale del Pollino, rijden we naar Tropea. De rit voert langs de mooie kust van Calabrië, in de teen van de laars. Dit stuk van de kustlijn aan de Tyrreense Zee heet de Costa degli Dei (de ‘kust van de Goden’) en is bijzonder geliefd bij de Italianen. Het prachtige witte strand bij Tropea leent zich uitstekend om heerlijk te luieren en een boekje te lezen. Wie van vis houdt, kan hier zijn hart ophalen. In de visrijke kustwateren wordt er naast sardines, ansjovis en tonijn ook pesca spada (zwaardvis) uit de zee gevist, die je zeker terugvindt op de menukaarten van de trattoria’s.”

Ontdek de bruisende hoofdstad van Sicilië, Palermo

Dag 8 Tropea – Villa San Giovanni – veerboot naar Messina – Cefalù – Palermo Dag 9 Palermo, bezoek Monreale

Dag 10 Palermo
“We rijden verder naar het plaatsje Villa San Giovanni, in het kielzog van Odysseus, en steken over naar het eiland Sicilië. Na een behouden vaart, rijden we vanuit de haven van Messina verder met de bus naar Palermo.”

“Het grootste Italiaanse eiland biedt legio contrasten, van mooie stranden in Cefalù en vergane glorie in de bruisende hoofdstad Palermo, Griekse ruïnes in Agrigento en Selinunte tot ruige vulkanische natuurgebieden rond de Etna. Tussen enkele van de hoogste bergen van Sicilië liggen dorpjes, boerderijen en wijngaarden verspreid over de heuvels en dalen. Sicilië spreekt uiteraard ook tot de verbeelding vanwege het geruchtmakende maffiaverleden. De maffia, ook bekend als Cosa Nostra, was een crimineel syndicaat dat in het midden van de negentiende eeuw ontstond in Sicilië.”

“We stoppen in Paestum, om enkele van de best bewaard gebleven tempels uit de Griekse oudheid te bekijken. We passeren pittoreske dorpjes waar het toerisme nog in de kinderschoenen staat zoals bijvoorbeeld Rivello, dat wel tegen de bergwand lijkt aangeplakt!”

“We overnachten in de stad Palermo, waar in de jaren ’80 de processen werden gevoerd tegen de prominente leden van de maffia. Je vindt hier tal van monumenten in Byzantijnse-, Arabisch-Normandische-, Renaissance- en barokstijl. Ook loont het zeer de moeite waard om rond te dolen tussen de marktjes en trattoria’s, in de smalle steegjes en over de kleine pleintjes die achter de historische gebouwen te vinden zijn. Enkele kilometers buiten Palermo ligt de 12e-eeuwse kathedraal van Monreale. Het staat bekend als het mooiste voorbeeld van Normandische architectuur. Ook andere bouwstijlen zijn terug te vinden in vele elementen, zoals de bronzen deuren van de hand van Pisano en Da Trani. De schitterende gouden mozaïeken kun je niet missen. Ze zijn zeer waardevol en befaamd in de hele wereld.”

Dompel je onder in de Griekse oudheid: Selinunte en Segesta

Dag 11 Palermo – Segesta – Marsala – Selinunte Dag 12 Selinunte – Agrigento – Piazza Armerina

“Vandaag kan de liefhebber van de Griekse oudheid zijn hart ophalen! Op weg naar Selinunte passeren we Segesta waar je de Dorische tempel met zijn 36 zuilen kunt bewonderen. Omdat het dak ontbreekt denkt men dat dit heiligdom nooit is voltooid.

Je vindt hier ook een oud theater, dat deels uit een rots is gehouwen en tot op heden nog een perfecte akoestiek kent. Of bezoekers destijds hun volle aandacht bij de muziek konden houden is de vraag, want het uitzicht hiervandaan is werkelijk adembenemend. Een stukje verderop maken we een stop in Marsala waar wijnliefhebbers kunnen proeven van de wereldberoemde Marsalawijn. Na een ode te hebben gebracht aan de wijngod Dionysos, blijven we in Griekse sferen in Selinunte, dat ooit de grote rivaal van Segesta was. Het meest westelijk gelegen stadje tijdens de Griekse heerschappij werd verwoest door Carthagers. Na veel strijd en aardbevingen staat er helaas nog weinig overeind, maar de ruïnes van drie tempels zijn voor cultureel en historisch geïnteresseerden een absolute aanrader.”

“We onderbreken de rit naar de oostkust van Sicilië met een overnachting in Piazza Armerina. Hiermee creëren we voldoende tijd om te genieten van de schoonheid die het eiland te bieden heeft. De Vallei der Tempels (Valle dei Templi) bij Agrigento herbergt verschillende cultuurschatten, waaronder vijf tempels die relatief goed bewaard zijn gebleven.

Uiteraard bezoeken we ook de Romeinse Villa Casale, dat pas recentelijk werd ontdekt. De villa met 50 kamers dateert uit de derde en vierde eeuw. In elke kamer ligt een mozaïeken vloer met prachtige motieven en scenes.”

Dag 13 Piazza Armerina – Etna – Taormina Dag 14 Taormina
Dag 15 Taormina – Catania – Amsterdam

Op weg naar Taormina stoppen we bij een van de actiefste vulkanen ter wereld, de Etna. Op een hoogte van ongeveer 1900 meter kun je over de hellingen wandelen. Een heel bijzondere ervaring! De bodem is hier zwart van de lava. Schoeisel met een goed profiel is daarom ook belangrijk voor deze tocht. Een facultatieve excursie met een terreinwagen of per kabelbaan brengt je naar een hoogte van ongeveer 3000 meter. Je hebt hier een schitterend uitzicht over de omgeving met verschillende kraters en relatief recente lavastromen.

“We verblijven de laatste dagen van onze rondreis in de omgeving van Taormina, in het plaatsje Letojanni, waar vandaan je gemakkelijk met openbaar vervoer op pad kunt gaan. Taormina zelf is van oudsher een centrum voor handel en kunst, ook ten tijde van de Normandische, Spaanse en tenslotte Franse overheersing. Je ziet hier nog tal van overblijfselen, zoals het oude Teatro Greco, waarvandaan je een schitterend uitzicht hebt op de Ionische Zee. Maar je kunt natuurlijk ook heerlijk bijkomen van alle indrukken, op een van de prachtige stranden of lekker genieten van een echte Italiaanse cappuccino op één van de gezellige terrasjes.”

“Vanuit Letojanni is het mogelijk om een uitstapje te maken naar Catania, bijvoorbeeld voor last minute souvenir shoppen. Wie maar geen genoeg kan krijgen van al de cultuurschatten uit de oudheid, moet absoluut een bezoek brengen aan het archeologische park in de nabijgelegen plaats Giardini-Naxos. Hier kun je Naxos, de eerste Griekse nederzetting op Sicilië bezichtigen.”

_{RONDREIS NAPELS EN SICILIË}

_{1. Sprong in het Onbekende}

_{2. Panorami d’Italia}

‘Electric Sufi’ Dhafer Youssef: Full Live Concert Abu Nawas Rhapsody

Op zoek naar loutering van mijn ziel heb ik in de kerstnacht op mijn balkon ‘La Nuite Sacré’ van Dhafer Youssef beluisterd. Hoge schapenwolken dreven voorbij de maan, die hoog aan de hemel stond.
De manier waarop Youssef zijn stem gebruikt – of, beter gezegd, zijn lichaam als muziekinstrument – is fascinerend, het plezier spat eraf. Ook als hij op zijn oud speelt, of het nu traditionele Arabische muziek of wild stomende jazz is…

Hieronder een korte biografie (van zijn website dhaferyoussef.com):

Afkomstig uit een eenvoudige familie in een Tunesisch vissersdorp, staat Dhafer Youssef in een lange lijn van muezzins. Het beheersen van zijn stem is hem met de paplepel ingegoten. Op jonge leeftijd onderwees zijn grootvader hem in Koran recitatie. Zo begon hij de mogelijkheden van zijn stem te ontdekken en vond hij zijn roeping.
Ver van de schoolbanken van de Koranschool en de harde discipline van zijn grootvader, probeerde Dhafer Youssef zijn stem uit door de liedjes van de radio van z’n moeder na te zingen. Zo werd de keuken zijn eerste experimenteel laboratorium en ontdekte hij op zesjarige leeftijd binnen deze muren de echo van zijn stem en haar resonanties. Ook herinnert hij zich dat hij urenlang zong in de plaatselijke hamam.

Geroerd door de prachtige stem van het kind, moedigde de plaatselijke muezzin hem aan om zijn oproep tot gebed voor de dorpsmoskee op een band op te nemen – wat hij deed met behulp van een goedkope plastic microfoon. Niet lang daarna weergalmde zijn stem vanaf de top van de minaret. Dat was zijn eerste ontmoeting met zijn publiek, een onvergetelijke ervaring die hij nooit zal vergeten, ondanks zijn acht albums en honderden live optredens over de hele wereld.

Op zoek naar nieuwe horizonten verliet Dhafer Youssef zijn geboortedorp. Hij ging eerst naar de hoofdstad Tunis, maar verruilde daarna Tunesië voor Oostenrijk, in de hoop daar zijn muzikale opleiding te kunnen voltooien. Het multiculturele Wenen opende voor hem de deur naar een nieuwe wereld, met name die van de jazz en de Indiase muziek.

De video Full Live Concert Abu Nawas Rhapsody is een concert dat je in gedeelten kunt bekijken en beluisteren. Het eerste nummer duurt ruim 12 minuten. Maar het heeft z’n eigen dynamiek…

Abu Nawas was één van de grootste Arabische dichters, een man die zijn toehoorders graag shockeerde met satirische gedichten over drank en seks. Hij trad dus graag buiten de gebaande paden. Niet zo vreemd dat Dhafer Youssef in de 1500 jaar oude dichter een geestverwant vindt.
Youssef wordt in het concert bijgestaan door Tigran Hamasyan (piano), Chris Jennings (bas) en Mark Giuliana. Genieten!

Als je net zo verslingerd aan Dhafer Youssef raakt als ik: zondag 24 mei speelt hij om 21.30u op het Jazz Festival Middelburg, en op wat voor locatie … het Abdijplein!

Shaken is ZEN – kanttekening bij ‘The Ecstasy of Shaking’

Misschien is de kern van ZEN wel dat je, al oefenende, je aandacht gestaag verlegt naar je centrum – in het Japans Hara, ‘buik’.
Je Hara is de locatie midden in je bekken, drie vingers onder je navel. Naar binnen toe ligt het middelpunt op de lijn van bovenkant schaambeen naar de ruggengraat, op ongeveer 2,5 cm daarvandaan. Bij de taoïstische energie-circulatie staat het bekend als het ‘navelcentrum’. Maarten Houtman heeft het meestal over je basiscentrum, of kortweg je basis. Tot zover de technische details.

Uitgangspunt is dat er een natuurlijk centrum van je lichamelijke beleving bestaat, en daarmee van je beleving van de wereld.
De kwestie is dat wij in de loop van ons leven – vrij vroeg al – het contact met dat natuurlijke centrum verloren hebben en dat die ‘centrumbeleving’ zich gevoelsmatig verlegd heeft. Waar dat centrum zich bij jou op dit moment gevestigd heeft, zou je zelf in je lichaam kunnen voelen. Meestal is de beleving met onze adem omhoog gegaan, en zal dus voor je gevoel hoger liggen.
Bij mij was die ‘centrumbeleving’ zo ongeveer in de zonnevlecht (solaris plexus) terechtgekomen – en je weet dat daar iets vreemds mee is, omdat het daar een beetje ‘weeïg’ aanvoelt.

Die ‘accentverschuiving’ heeft ongetwijfeld te maken met onze identificatie met onze hersenactiviteit – door Maarten Houtman aangeduid als het ‘denken-voelen’ – die zó sterk kan zijn, dat we van iemand kunnen zeggen dat hij ‘in zijn hoofd zit’.
Het basiscentrum kun je ook onze ‘natuurlijke balans’ noemen, zeg maar de balans van ons soortelijk gewicht. Doordat wij zoveel ‘gewicht’ toekennen aan al die neurale processen in onze hersenschors – ons denken-voelen – zijn we uit balans.
De balans is qua lichaamsbeleving steeds verder omhoog komen te liggen. Je zou kunnen zeggen dat door de evolutionaire ontwikkeling van het denken-voelen, onze autosensorische perceptie – de zintuiglijke beleving van jezelf – is aangetast: we zijn niet meer wat we zijn, en niet meer wie we zijn, we leven in een waan.

De grote ‘truc’ van Zen is, dat het probeert het basiscentrum te ‘herinstalleren’.
Langs fysieke weg gebeurt dat door de adem steeds verder naar beneden, naar het basiscentrum, te brengen, wat vaak met een zekere dwang gepaard gaat.
Qua mentale training is er de truc van de koan, waarmee de meester als het ware van binnenuit het opgeblazen ballonnetje van het denken-voelen lek prikt, door je een raadsel op te geven dat je ‘met stomheid slaat’. Dat ‘brengt je in de leegte’, maakt je – even – los van je denken-voelen.

Hoe verhoudt zich dat alles tot shaken?

Als je shaket, probeer je als het ware het dekbed op te schudden en gelijkmatig te verdelen, nu de vulling in de bovenkant is gaan zitten.
Als kind was ik een ‘schudder en bonker’, ik denk dat mijn beoefening toen al begonnen is – uit bittere noodzaak, zoals voor ons allen.

Shaken is een staande oefening. Alle staande oefeningen – ook het kin-hin – hebben gemeen, dat ze door het contact met het grotere geheel van de aard-energie, de onbalans in je eigen energiesysteem proberen ‘kort te sluiten’.
Energie=adem=energie: Je kunt dus ook zeggen dat als je met aandacht op de aarde staat, je door je voeten ademt. Dat geeft een enorme ruimte aan die adem, die altijd maar in je borstkas opgesloten lijkt te zijn, ver weg van je buik(ademhaling). Die doorlaatbare voeten zijn daar als het ware een contrapunt bij.

Als je langer achterelkaar shaket, kun je, als je daar op let, ook merken dat er een verschuiving in je ademhaling plaatsvindt, die ademhaling probeert als het ware je buik te bereiken.
In dat stadium ga je ook een mentale verschuiving opmerken, je bewustzijn wordt globaler, heeft meer aandacht voor het geheel – je komt ietsje los van het carrousel van het ego.
Het is dan heerlijk om even stil op je voeten te staan, te voelen hoe je gevestigd bent op de aarde, te genieten van je heelheid – totdat iets uit je dagelijkse bestaan je er weer vanaf roept.

Vandaar: ‘shaking zen’ – je zen wordt ook een beetje opgeschud.

Ali Farka Touré & Toumani Diabaté – In the heart of the moon

…een bericht over een album
…een bericht over een muzikaal fenomeen
…een bericht over Afrika

Ghazal, The Rain – ‘Eternity’

Ghazal, The Rain

Eternity…

Adembenemende geïmproviseerde muziek tijdens een live recital van Ghazal op 28 mei 2001 in Bern, Zwitserland.

Ik kan het niet beter in woorden vatten dan deze recensie van Songlines het doet:

“Het ensemble Ghazal is een inspirerend samengaan van Perzische en Indiase elementen, in handen van de Iraanse Kamancheh speler Kayhan Kalhor en sitar speler Shujaat Kahn. Sandeep Das staat ze bij op tabla.
Er ligt een werkelijk historische perspectief aan deze ontmoeting van culturen ten grondslag, aangezien Hindoestaanse muziek tijdens de Mogol periode onder een sterke Perzische invloed kwam te staan en de tradities verschillende modi en stemmingen delen, die in deze opname onderzocht worden.
Maar dat hoef je allemaal niet te weten om te kunnen genieten van de muziek. Het is het kunstenaarschap en de persoonlijkheid van de spelers die het zo verleidelijk maakt: de contrasterende texturen van de pezige Kamancheh en het sprankelende gerinkel van de sitar, de echo’s en opbouw van frases tussen de twee spelers, de momenten van rust en meditatie, oplopend tot spectaculair vuurwerk, en de fijne, ingetogen zang van Shujaat Khan.
De muziek op dit album is even architectonisch als het filigreine scherm op de cover – rijk aan versiering en detail, maar ondersteund door boog-achtige structuren.”

Ghazal (Shujaat Husain Kahn & Kayhan Kalhor), the Rain – Eternity

The Ecstasy of Shaking

Zen-vriendin Lene Gravesen wees me naar aanleiding van het item ‘Soefi’s en Derwisjes’ op http://befriendinglife.com waarop blogger Tesa een magnifiek artikel over shaken publiceerde: The Ecstasy of Shaking.
Nadat ik het gelezen had, ben ik gelijk begonnen het te vertalen, ook om het contact met de tekst niet kwijt te raken en me er nog meer in in te voelen.
Het leek me geweldig het stuk in vertaling op dit blog te zetten. Ik stuurde Tesa Silvestre – zoals ze bleek te heten – een mailtje om haar goedkeuring te vragen … en hoorde niets meer. Nadere inspectie van haar vier websites (!), leerde me dat daar sinds februari 2014 niets meer gebeurd is.
Nu weten we wel dat er in de ‘www space’ heel veel ruimtepuin rondcirkelt. Maar bij Tesa’s blog had ik een ander gevoel, meer van zo’n verlaten dorpje op het Franse platteland, waar je de geest van les villageois nog kunt voelen. Aan een muur hangt een oude bus van La Poste. Maar je weet dat als je daar je brief in stopt, je nooit meer iets zult horen…

Dan maar zonder Tesa’s goedkeuring…
Ik heb er een aparte pagina voor ingeruimd – zie de tab ‘The Ecstasy of Shaking’ boven, of klik hier.

Voor de muziek ga ik terug naar drie weken terug, toen we in onze huiskamer een prachtige Gurdjieff uitvoering hoorden van het album Melos van het duo Anja Lechner, cello, en Vassilis Tsabropoulos, piano.
Op bijgaande video – waarmee het fameuze platenlabel ECM van Manfred Eichner zijn visitekaartje afgeeft – speelt Lechner samen met een andere muzikale partner, (jazz)pianist François Couturier. Hij is bekend als begeleider van oud legende Anouar Brahem. Maar we kennen hem ook nog van het Tarkovsky Quartett, waarin hij, ook met Anja Lechner, vertoningen van films van de meester van een gloedvol muzikaal kader voorzag.

Het is een ‘clip’ om van te genieten, niet allen van de muziekfragmenten – Gurdjieff, Mompou en Komitas, “drie fascinerende buitenstaanders in de marge van de muziekgeschiedenis” – maar ook van de betoverend beelden van Frankrijk – het Frankrijk dat we ons allemaal zo graag herinneren van onze vakanties…

Anja Lechner & Franҫois Couturier – “Moderato cantabile”

Soefi’s en Derwisjes

De nieuwe header van het Shaking Zen blog laat het duidelijk zien: het draait bij shaken allemaal om de voeten – ook letterlijk, zoals bij de derwishes die de video Sufi Dialogue opsieren. De muziek is van de Egyptische componist Soliman Gamil (waarop we woensdag in de huiskamergroep geshaked hebben).
De opname is onderdeel van een fantastische verzameling Noord-Afrikaanse muziek, die verscheen onder de titel Desert Blues. Er zijn in totaal drie dubbel-cd’s van, die luisteren naar de illustere namen Ambiances Du Sahara, Rêves d’Oasis en Entre Dunes et Savanes.
Op een muziek-website stond deze aanbeveling voor Rêves d’Oasis (waar Sufi Dialogue onderdeel van is):

De dubbel-cd laat de rustige kant van de muzikale kosmos Afrika horen, met prachtige zang, vol verdriet en vreugde: nummers als golven in de nacht, muziek die onze ziel raakt en ons geneest, zoals de Toearegs geloven. De kleuren en de sfeer van de muziek vertellen van fantastische landschappen, woestijn, oases en steppen, van oude culturen en de volkeren die hier wonen: Toeareg, Mandinka, Fulani…

De etnomusicologen Christian Scholze en Jean Trouillet namen voor dit album 1000 nummers op, waarvan er uiteindelijk 26 geselecteerd zijn. Soefi muziek is sterk vertegenwoordigt – naar ik las heeft het Soefisme een belangrijke rol gespeeld heeft bij de islamisering van Noord-Afrika.
Het is trouwens niet alleen ‘volksmuziek’ die je hoort, er zijn ook nummers van gevierde sterren als Youssou N’Dour en Habib Koité.

Het herinnert me aan die andere ‘ethnomusicoloog’, Gurdjieff, die met zijn jarenlange ‘journeys to inaccessible places’ door het hart van Azië, de gewijde muziek registreerde (of liever: memoriseerde) die verloren dreigde te gaan, van volkeren die verloren dreigden te gaan. Via cd’s met zijn muziek, met evenzeer illustere namen als Rituel d’un ordre Soufi, La première prière du Derviche en Derviches tremblant, maakte ik kennis met de Soefi’s en hun muziek.

Als je op Wikipedia het Engelse lemma Sufism doorleest, krijg je een verbijsterend overzicht van de vervolging waaraan Soefi’s binnen de Islam bloot hebben gestaan. Attatürk verbood bij de wet het bespelen van de ney, de rietfluit van de Soefi’s. Er zijn Soefimeesters gestenigd. En de laatste jaren worden, met name in Pakistan, aan de lopende band hun tomben opgeblazen. Aan de hand van de plaatsen waar Soefi’s ooit vervolgd zijn, krijg je een goed beeld van de verbreiding van het Soefisme, van Indonesië tot Iran, van Syrië tot Marokko…

Intussen is de Soefi-muziek springlevend, met een ongelofelijke culturele en muzikale gevarieerdheid, krachtige muziek met een spirituele ondertoon, ‘love songs’ en ‘devotional songs’, waar een heimwee naar de Geliefde uit spreekt. Via grootheden als Gurdjieff (samen met De Hartmann), Abida Parveen, Nusrat Ali Fateh Khan, Youssou N’Dour (met zijn album ‘Egypt’), Dhafer Youssef en Anouar Brahem is ze diep in onze Westerse muzikale beleving doorgedrongen.

Bij de nieuwe header van ‘Shaking zen’

Als je al shakend met je aandacht naar je voeten gaat, kun je soms de stroom voelen die je met de aarde verbindt. Met ademende voetzolen kun je dan stilstaand van die verbondenheid genieten.
Maar je hoofd is naar de hemel gericht en je ogen zien de lucht en, soms, de maan en de sterren. En jij bent degene die daar op die plek dat alles verbindt.
Dat voel je als een diepgaande verantwoordelijkheid, maar ook als een grote vreugde, die je lichaam doet trillen van energie – een trilling die zich omzet in bewegen en zich afstemt op de muziek.

Gift of Dreams

Gift of Dreams is de shake-muziek die afgelopen week in ons huiskamergroepje in de Pijp gedraaid werd. Het is van de cd ‘Melos’, van Anja Lechner, cello, en Vassilis Tsabropoulos, piano.