De nieuwe header van het Shaking Zen blog laat het duidelijk zien: het draait bij shaken allemaal om de voeten â ook letterlijk, zoals bij de derwishes die de video Sufi Dialogue opsieren. De muziek is van de Egyptische componist Soliman Gamil (waarop we woensdag in de huiskamergroep geshaked hebben).
De opname is onderdeel van een fantastische verzameling Noord-Afrikaanse muziek, die verscheen onder de titel Desert Blues. Er zijn in totaal drie dubbel-cd’s van, die luisteren naar de illustere namen Ambiances Du Sahara, RĂȘves d’Oasis en Entre Dunes et Savanes.
Op een muziek-website stond deze aanbeveling voor RĂȘves d’Oasis (waar Sufi Dialogue onderdeel van is):
De dubbel-cd laat de rustige kant van de muzikale kosmos Afrika horen, met prachtige zang, vol verdriet en vreugde: nummers als golven in de nacht, muziek die onze ziel raakt en ons geneest, zoals de Toearegs geloven. De kleuren en de sfeer van de muziek vertellen van fantastische landschappen, woestijn, oases en steppen, van oude culturen en de volkeren die hier wonen: Toeareg, Mandinka, Fulani…
De etnomusicologen Christian Scholze en Jean Trouillet namen voor dit album 1000 nummers op, waarvan er uiteindelijk 26 geselecteerd zijn. Soefi muziek is sterk vertegenwoordigt â naar ik las heeft het Soefisme een belangrijke rol gespeeld heeft bij de islamisering van Noord-Afrika.
Het is trouwens niet alleen ‘volksmuziek’ die je hoort, er zijn ook nummers van gevierde sterren als Youssou N’Dour en Habib KoitĂ©.
Het herinnert me aan die andere ‘ethnomusicoloog’, Gurdjieff, die met zijn jarenlange ‘journeys to inaccessible places’ door het hart van AziĂ«, de gewijde muziek registreerde (of liever: memoriseerde) die verloren dreigde te gaan, van volkeren die verloren dreigden te gaan. Via cd’s met zijn muziek, met evenzeer illustere namen als Rituel d’un ordre Soufi, La premiĂšre priĂšre du Derviche en Derviches tremblant, maakte ik kennis met de Soefi’s en hun muziek.
Als je op Wikipedia het Engelse lemma Sufism doorleest, krijg je een verbijsterend overzicht van de vervolging waaraan Soefi’s binnen de Islam bloot hebben gestaan. AttatĂŒrk verbood bij de wet het bespelen van de ney, de rietfluit van de Soefi’s. Er zijn Soefimeesters gestenigd. En de laatste jaren worden, met name in Pakistan, aan de lopende band hun tomben opgeblazen. Aan de hand van de plaatsen waar Soefi’s ooit vervolgd zijn, krijg je een goed beeld van de verbreiding van het Soefisme, van IndonesiĂ« tot Iran, van SyriĂ« tot Marokko…
Intussen is de Soefi-muziek springlevend, met een ongelofelijke culturele en muzikale gevarieerdheid, krachtige muziek met een spirituele ondertoon, ‘love songs’ en ‘devotional songs’, waar een heimwee naar de Geliefde uit spreekt. Via grootheden als Gurdjieff (samen met De Hartmann), Abida Parveen, Nusrat Ali Fateh Khan, Youssou N’Dour (met zijn album ‘Egypt’), Dhafer Youssef en Anouar Brahem is ze diep in onze Westerse muzikale beleving doorgedrongen.